Veenwinning in de Ierse Midlands. © Brian MacDomhnaill
Van Beek (Bodemgeografie en Landschap/Culturele Geografie) is landschapsarcheoloog. Hij schreef in 2009 een monumentaal (695 pagina’s!) proefschrift over de lange termijnontwikkeling van het landschap in het oosten van het land. Twee jaar terug sleepte hij een vidi-beurs in de wacht voor onderzoek naar de culturele betekenis van hoogvenen in ons land. ‘Hoe zijn mensen in de loop der tijden met het veen omgegaan? Wat betekende dat veen voor de mens? Van spirituele plek om te offeren (de veenlijken!) totontginning en turfwinning.’
Bedreigd
Onderdeel van het project is een veenreconstructie. Van Beek: ‘Hoe hebben die venen zich ontwikkeld? Zijn ze gelijkmatig gegroeid, of is het in fasen gegaan? Daar weten we nog heel weinig van.’ Duidelijk is wel dat het om bedreigde landschappen gaat. ‘Er resteert nog maar 5 procent van het oorspronkelijke veen. Maar daar zitten dus wel heel bijzondere landschappenbij. Archeologisch bijzonder, maar ook cultuur-historisch en ecologisch.’
Het pas toegekende Europese project (Wetfutures) ligt in het verlengde van het veenonderzoek. Van Beek trekt een internationaal project dat onderzoekt hoe de dynamiek van wetlands van invloed is op het bijzondere erfgoed in die gebieden. In ons land ligt de focus op de Waddenzee, Schokland en het veenweidegebied in zuidwest Nederland. De Engelse partner (Bradford University) bestudeert onder andere de Somerset Levels en het estuarium van de Humbergebieden. De Ierse partner (University College Cork) richt zich op de Midlands.
Het zijn contested landscapes, gebieden waar verschillende groeperingen belangen hebben die vaak tegenstrijdig zijn
Roy van Beek
Doel van het Europese project is de dynamiek van verschillende wetlands in kaart te brengen. Economisch en demografische ontwikkelingen, maar ook klimaatverandering dreigen de wetlands en hun culturele betekenis diepgaand te veranderen. ‘Het zijn contested landscapes, gebieden waar verschillende groeperingen belangen hebben die vaak tegenstrijdig zijn. Het project wil dat in kaart brengen. Met als uiteindelijke doel om daar in het beleid beter mee om te gaan.’
Wetfutures
Wetfutures is een Europees JPI-project, wat staat voor Joint Programming Initiatives. Met het 2-jarige project is een bedrag van een half miljoen euro gemoeid, waarvan de helft voor WUR-onderzoek is. Van dat geld kan Van Beek een postdoc en een onderzoeksassistent aanstellen. Naast Van Beek werkt ook collega Maarten Jacobs (Culturele Geografie) mee.