Wetenschap
Plant

‘Zwakke’ schimmels houden ziekteverwekkers onder de duim

De veroorzaker van de septoria bladvlekkenziekte in graan is minder schadelijk dan tot nu toe wordt aangenomen. ‘Zwakke’ schimmeltypes beperken de ziekte-uitbraak, waardoor de resistentie van de plant langer standhoudt. Dat melden Wageningse onderzoekers.
Albert Sikkema

Bladvlekkenziekte ©WUR

Tot nu toe denken de plantenwetenschappers dat de schadelijke schimmeltypen, die de tarweplant aantasten, zich snel vermeerderen ten koste van de ‘zwakke’ schimmeltypen die de plant niet aantasten. Zo kan een plaag ontstaan. Maar de onderzoeksgroep van fytopatholoog Gert Kema heeft nu ontdekt dat de ‘zwakke’ schimmels zich ook kunnen vermeerderen. Daardoor krijgen de schadelijke schimmels niet de overhand en blijft de tarweplant langer resistent tegen de ziekteverwekker, melden ze deze week in Nature Genetics.

Lesboeken herschrijven

Hun inzichten betekenen dat de lesboeken in de plantenziektenkunde moeten worden herschreven. Die gaan er namelijk vanuit dat de schimmel Zymoseptoria tritici, die de bladvlekkenziekte veroorzaakt, de resistentie van de tarweplant snel doorbreekt. Nu blijkt dat ook schimmeltypes die de planten niet ziek maken, op resistente tarweplanten voor nageslacht kunnen zorgen. Daarmee zorgen die ervoor dat de schadelijke schimmeltypen zich niet snel kunnen vermeerderen. Het onderzoek sluit aan bij eerdere waarnemingen dat de toename van virulente schimmeltypen in de praktijk trager ging dan de leerboekjes aangaven.

Geheim seksleven

De Wageningse groep vond een geheim seksleven van de septoria-schimmels die verklaart waarom de zwakke schimmeltypen overleven. De niet-schadelijke schimmelsporen kunnen mannelijke geslachtscellen maken. Die mannelijke geslachtscellen bevruchten de vrouwelijke geslachtscellen van de schadelijke schimmeltypen, waardoor de nakomelingen zowel sterke als zwakke schimmeltypen zijn. Zo blijven de zwakke broeders heel lang in de schimmelpopulatie aanwezig, toonden de fytopathologen aan.

Model

Ze ontwikkelden op basis van deze waarneming ook een wiskundig model dat deze langdurige resistentie in landbouwsystemen beschrijft. Dit model verklaart ook waarnemingen in natuurlijke ecosystemen die tot nu toe onverklaarbaar waren. De onderzoekers denken dat ze een breed werkend fenomeen op het spoor zijn dat waarschijnlijk ook geldt voor veel andere schimmels die plantenziekten veroorzaken.

Leave a Reply


Je moet inloggen om een comment te plaatsen.