Het lijkt op het eerste gezicht onwaarschijnlijk: koraal dat niet tegen zonnebrandcreme kan. De oceaan is immers immens groot en eventuele schadelijke stoffen zullen toch wel zo worden verdund dat er geen effectmogelijkis? ‘Dat dacht ik aanvankelijk ook’, reageert Diana Slijkerman van Wageningen Marine Research. Maar dat is dus niet zo, hebben metingen aangetoond.
Slijkerman kreeg twee jaar geleden vanuit Bonaire de vraag voorgelegd of zonnebrandmiddelen schadelijk zijn voor de lokale koraalriffen. Aanleiding was een wetenschappelijke studie, waaruit bleek dat sommige uv-filters slecht zijn voor koraal. Slijkerman liet watermonsters uit een door toeristen drukbezochte baai bij Bonaire opsturen en ging aan de slag. ‘Het resultaat: ja die stoffen zijn aanwezig en in concentraties waarbij effecten te niet uit te sluiten zijn.’
De stof waar het vooral om draait is oxybenzone, dat aan zonwerende smeersels wordt toegevoegd om ultraviolet licht onschadelijk te maken. Maar wat goed is voor de mens, blijkt slecht voor koralen. Afhankelijk van de concentratie kan de stof koraal doen bleken, wat wil zeggen dat de algen op het koraal loslaten. ‘Oxybenzone verstoort onder meer de ontwikkeling van het larvale stadium van koraal en maakt algen in het koraal gevoeliger voor infecties’, licht Slijkerman toe.
De eerste resultaten schreeuwen om vervolgonderzoek
Ronald Osinga
Het effect van oxybenzone lijkt daarmee sterk op dat van temperatuurstijging door klimaatverandering, voegt koraalonderzoeker Ronald Osinga toe. Hij doet voor het project van Slijkerman labproeven naar het effect van oxybenzone, watertemperatuur en de combinatie van beide stressfactoren op twee soorten koralen. ‘De eerste resultaten schreeuwen om vervolgonderzoek’, licht Osinga een tipje van de sluier op. Dat vervolg wordt nu ingezet.
Slijkerman heeft intussen samen met de lokale duurzaamheidsorganisatie Boneiru Duradero, een door WNF ondersteunde campagne opgezet die toeristen op het eiland bewuster moet maken van de gevolgen van het gebruik van sommige zonnecremes. Uit enquetes onder toeristen blijkt volgens Slijkerman dat vooral Amerikaanse toeristen de crèmes gebruiken waar oxybenzone in zit. Die toeristen komen per cruiseschip en nemen de crèmes van thuis mee.
Dat het eiland het smeerprobleem serieus neemt, blijkt ook uit de politieke bemoeienis. De Eilandraad van Bonaire nam onlangs een motie aan die ertoe moet leiden dat de verkoop van middelen met oxybenzone wordt verboden. Maar zo’n verbod zal op zijn vroegst in 2021 van kracht worden. Slijkerman betwijfelt bovendien, gezien de uitkomsten van de enquete, of dat veel helpt. De meeste toeristen kopen hun zonnebrand thuis.
Zij ziet daarom meer heil in het betrekken van de cruise sector de komende jaren bijhet invullen van een effectief beleid. Bijvoorbeeld door toeristen al voorafgaand aan de reis te informeren over de mogelijke effecten van sommige zonnebrandcreme en verder onderzoek te doen naar passende alternatieven. De inEuropa verkochte zonnebrandmiddelen bevatten volgens Slijkerman veelal geen oxybenzone.