Wetenschap

Zo blijf je weg van neptijdschriften

Argeloze wetenschappers lopen het risico slachtoffer te worden van neptijdschriften, blijkt uit internationaal onderzoek. Zo maak je die kans kleiner.
Roelof Kleis

© Shutterstock

Zo’n 300 artikelen van Nederlandse wetenschappers duiken volgens de Volkskrant van vandaag op in een groot internationaal onderzoek naar wetenschappelijke neptijdschriften. De krant baseert zich op een studie van het International Consortium of Investigative Journalists. De (open access) neptijdschriften lichten wetenschappers op door tegen betaling artikelen te publiceren zonder aan kwaliteitsbeoordeling te doen.

Database

Of en hoeveel Wageningse wetenschappers (al of niet bewust) bij dergelijke uitgevers publiceren is niet bekend. Volgens informatiespecialist Ellen Fest (Forum Library) zijn moeilijk schattingen te maken. ‘Ons systeem registreert alleen peer-reviewed artikelen van tijdschriften die door de grote bibliografische databases van organisaties als Scopus en Web of Science worden bijgehouden. En daar komen neptijdschriften niet in. Alleen als onderzoekers dergelijke publicaties zelf laten registreren, komen ze in onze database Staff Publications.’

Het is niet zo zwart-wit als het lijkt

Ellen Fest, informatiespecialist Forum Library

Daarnaast is volgens Fest de scheidslijn tussen nep en echt niet altijd makkelijk te maken. ‘Wat is een neptijdschrift en wat niet? Ook bij sommige peer-reviewed tijdschriften kun je vraagtekens zetten bij de kwaliteit van de peer-review. Het is niet zo zwart-wit als het lijkt.’ Toch schreef ze bijna twee jaar geleden al een blog waarin ze waarschuwt voor de praktijken van ‘roofuitgevers’. De belangrijkste tips staan hieronder.Last Al met al denkt Fest dat het met het aantal WUR-slachtoffers wel meevalt. ‘Ook al worden wetenschappers wel veel bestookt door mails van dergelijke uitgevers. In die zin is het wel een last. Maar veel zorgelijker vind ik dat al die artikelen uit neptijdschriften gewoon gevonden kunnen worden op internet. Het gevaar is dat argeloze studenten en PhD’ers dit soort artikelen gebruiken voor hun werk.’

Hoe ontmasker je een neptijdschrift?

1. Vraag een ervaren collega of die het tijdschrift kent. En dat luistert soms nauw, zegt Fest. Een voorbeeld uit de praktijk is het Journal of Plant Biochemistry & Physiology. Klinkt vertrouwd? Dat kan kloppen. De titel lijkt sprekend op het tijdschrift Plant Physiology and Biochemistry. Die laatste is van Elsevier en heeft een impact factor van 2,7. De eerste is van het beruchte Omics International en nep.

2. Controleer of het tijdschrift voorkomt op deDirectory of Open Access Journals. De journals op de lijst voldoen aan bepaalde standaarden van kwaliteit.

3. Controleer of de beweringen van het tijdschrift kloppen. Neptijdschriften claimen vaak een bepaalde impact factor. Of dat klopt valt makkelijk te controleren opJournal Citation Report (Web of Science) ofJournal Metrics(Scopus). De siteThink.Check.Submitheeft een checklist die helpt om de betrouwbaarheid van journals vast te stellen.

predatory publishing

Leave a Reply


Je moet inloggen om een comment te plaatsen.