In het rapport ‘Groen onderwijs in beweging’ benoemt de ambtelijke commissie de aandachtspunten bij de overheveling van het groen onderwijs van het ministerie van EZ naar het onderwijsministerie. Een Kamermeerderheid stemde in november 2015 voor die overgang, maar vond wel dat ‘de verworvenheden van het groen onderwijs’ behouden moesten blijven. De ambtelijke commissie ging na om welke verworvenheden het gaat en of die in gevaar komen bij een overgang.
Samenwerking
Hun antwoord: De meeste verworvenheden worden niet of nauwelijks geraakt. De hechte samenwerking tussen de groene onderwijs- en onderzoeksinstellingen kan gewoon doorgaan onder een nieuw ministerie. En de samenwerking met het ministerie van EZ kan worden voortgezet via ‘een permanente dialoog tussen de beleidsdirecties van het ministerie en de onderwijsinstellingen’. Bovendien hebben die net samen een strategische ontwikkelagenda afgesproken. En qua financiering verandert er weinig. Zo wordt de Wageningse universiteit al gefinancierd volgens het bekostigingsmodel van het onderwijsministerie. Enige uitzondering is de 2-procent-maatregel.
2 procent
De hamvraag nu is: blijft de 2-procent-regel, die ervoor zorgt dat het budget van de universiteit hoogstens met 2 procent groeit of daalt? Die kan worden opgeheven, stelt de commissie, maar ze weet niet of dat de universiteit meer geld oplevert. Dat hangt namelijk af van het moment van overgang. Volgens de EZ-raming stijgt het budget van de universiteit de komende jaren van 186 miljoen euro in 2017 naar 202 miljoen in 2021. In die periode stijgt het aantal bekostigde studenten van 9.700 naar 11.800. In totaal wordt zo’n 800 miljoen euro overgeheveld van EZ naar Onderwijs voor het groen onderwijs.
Research
Wageningen Research gaat niet mee in de overheveling. En dus krijgt de WUR dan twee grote financiers: de universiteit krijgt geld van het onderwijsministerie, de onderzoeksinstituten van EZ. Dat is geen probleem, schrijven de Haagse ambtenaren. Lastiger is dat de strategie en de bedrijfsvoering van University en Research zijn geintegreerd en dat beide organisaties nu één raad van bestuur en raad van toezicht hebben. Die verworvenheid, die heeft geleid tot een internationaal toonaangevend complex, moet blijven bestaan, aldus het rapport. Daarom moeten beide ministeries een rol spelen bij de benoemingen van de bestuurders en toezichthouders. In een nieuw ‘aansturingsarrangement’ moeten de ministers van EZ en OCW afspraken maken met de WUR.
Winstpunt
Rector Arthur Mol is redelijk positief over het rapport. ‘Voor ons hoeft de overheveling naar het onderwijsministerie niet. Maar als het dan toch moet, is dit een goede analyse. De 2-procent-maatregel moet van de baan, zegt het rapport. Dat is het grootste winstpunt. En ook belangrijk: we worden gezien als technische universiteit. Dat reflecteert de feitelijke situatie en voedt de hoop dat we na de overgang eindelijk beter worden bekostigd.’ De aansturing door twee ministeries is geen verbetering, denkt Mol, maar is hanteerbaar te maken. ‘De academische ziekenhuizen worden ook aangestuurd door twee ministeries. De les daar is: pas op voor de transactiekosten. Maar dat zorgpunt wordt nu erkend door de ministeries.’
Of het groen onderwijs wordt overgeheveld naar het onderwijsministerie, is overigens nog maar de vraag. De ambtelijke commissie verkent die optie, maar het nieuwe kabinet hakt de knoop door. Eerst komen er nog verkiezingen, volgend jaar maart.