©Shutterstock*
**Hoe speelt ethiek een rol in het debat rondom de wolf?‘In de dierethiek zien we verschillende stromingen. Aan de ene kant heb je het zoocentrisme, waarbij het welzijn van het individuele dier centraal staat. Voor zoocentristen hebben alle wezens die gevoel kunnen ervaren of bewustzijn hebben morele status, Een dier, zoals de wolf, kun je dan ook niet zomaar doden, tenzij er sprake is van uitzichtloos lijden of een direct gevaar voor de mens. Daarnaast heb je ecocentristen, die hebben een meer holistische benadering en stellen het ecosysteem centraal. Voor hen is het geen probleem om een individueel dier op te offeren ten bate van het groter geheel. Dus in geval van de wolf zou het geen probleem zijn om daar op te jagen, als dat beter zou zijn voor het ecosysteem. En dan heb je het antropocentrisme, daar wordt de waarde van natuur gemeten aan de hand van het nut voor de mens. Ik denk dat de meeste mensen er zo in staan, al komt niet iedereen daar voor uit omdat het misschien wat egoïstisch klinkt. Terwijl ook zo’n benadering goed kan zijn voor de natuur. Want zelfs als je geen intrinsieke waarde aan de natuur zelf toeschrijft, is dat geen reden om er maar mee te doen wat je wilt, want natuur is ook belangrijk voor ons. Bijvoorbeeld voor recreatie of om haar schoonheid.’
Ons landschap is ingericht op voedselproductie. Als we wilde dieren in Nederland willen, zullen we daar eerst plaats voor moeten maken, daarvoor moet Nederland op de schop.
Bernice Bovenkerk, Dierethicus bij de leerstoelgroep Filosofie
**Waarom ontstaat er zoveel ophef over een paar wolven? ‘De wolf staat symbool voor een grotere discussie. Het gaat nu namelijk om een handjevol wolven, die impact is niet zo groot dat zulke hevige reactie gerechtvaardigd zijn. Deze discussie gaat vooral om hoe we de natuur willen inrichten en staat tevens symbool voor de kloof tussen de stad en het platteland. In de steden hebben mensen een veel rooskleuriger beeld van wilde dieren. Maar boeren komen er veel meer daadwerkelijk mee in contact en zien ook de keerzijde. Bij beide kanten komt veel emotie kijken en door sommigen wordt de wolf als roofdier gedemoniseerd. Veehouders krijgen wel compensatie voor gedode schapen, maar je ziet ook dat dit niet afdoende is, omdat het die emoties niet wegneemt. Daarbij hebben boeren een belangrijke stem in Nederland. De landbouw en veeteelt vormen maar een klein deel van het bruto nationaal product, maar de lobby is erg sterk. Wereldwijd is Nederland de tweede grootste exporteur van landbouwproducten, maar op gebied van natuurbeleid en beheer bungelen we helemaal onderaan. Ons landschap is ingericht op voedselproductie. Als we wilde dieren in Nederland willen, zullen we daar eerst plaats voor moeten maken, daarvoor moet Nederland op de schop.’
Als je met wilde dieren wilt samenleven, moet je ook accepteren dat de natuur niet alleen bestaat uit bloemetjes en bijtjes.
Bernice Bovenkerk, Dierethicus bij de leerstoelgroep Filosofie
Wat is er nodig voor een succesvol samenleven met de wolf?‘Het is belangrijk te realiseren dat het in de discussie niet alleen om feiten gaat, maar juist ook om waarden. Hierbij staat de vraag centraal: willen we wilde dieren in Nederland? Hetgaat dan niet alleen om hoeveel schapen de wolven doden, maar ook welke waarde we hechten aan wilde dieren en of we ze zien als een verrijking van onze omgeving. Als je met wilde dieren wilt samenleven, moet je ook accepteren dat de natuur niet alleen bestaat uit bloemetjes en bijtjes. Er zijn ook mensen die van Nederland een dierentuin willen maken en wilde dieren zien als een soort hobbydier. Maar in de dierethiek zie je nu juist een beweging waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen gedomesticeerde dieren (zoals onze landbouwhuisdieren) en wilde dieren. Dat is denk ik belangrijk omdat we een ander soort relatie met die dieren hebben. De gedomesticeerde dieren hebben wij gecreëerd en in deze situatie gebracht, waar ze van ons afhankelijk zijn. En daar moeten we dan ook verantwoordelijkheid voor nemen. Maar wilde dieren hebben er het meeste baat bij als we ze zoveel mogelijk met rust laten. In Nederland is dat wel dubbel, omdat dieren alleen wild kunnen zijn met behulp van management. Want dan moeten we wel genoeg wilde natuur bieden, waar de wolf zichzelf kan zijn.’
Lees ook:
Vidi-beurs voor onderzoek naar veranderde relatie mens en dier
Op huizenjacht voor de jakhals
Wolf A28