…en nu? Linda van der Nat en Albert Sikkema vroegen het een aantal betrokkenen
Ellen Marks
algemeen directeur Van Hall Larenstein ‘Ik ben erg teleurgesteld. Ik had het gevoel dat we er wel uit zouden kunnen komen. Het managementteam vindt het toekomstperspectief van VHL nog steeds mooier binnen Wageningen UR, maar het college van bestuur dacht daar anders over. We kunnen het ons echter niet permitteren daar lang teleurgesteld over te zijn. We hebben er alles aan gedaan, maar it takes two to tango. Boos ben ik niet. Dat zou ik alleen zijn als al het werk dat we verricht hadden voor niks was geweest. Er is nu een ontzettend sterk MT. We staan voor één VHL. Ik denk absoluut dat het kan, maar dan moeten we er wel allemaal voor gaan. VHL heeft drie locaties, onze legitimatie bestaat uit de verbinding tussen die drie locaties. We moeten dus met elkaar in gesprek hoe we de opleidingen aan elkaar gaan verbinden. Hierbij denk ik niet aan het verplaatsen van opleidingen, dat is niet aan de orde, maar ik denk wel dat er veel intensiever samengewerkt kan worden. Dat er een gebrek aan vertrouwen in mij is, vind ik lastig. Ik heb nooit anders gedaan dan me 100 procent inzetten voor deze hogeschool.’
Hans Bezuijen
voorzitter medezeggenschapsraad ‘Aalt Dijkhuizen heeft de MR er flink van langs gegeven, maar ik denk niet dat wij een belangrijke reden zijn geweest om er niet mee door te gaan. De MR is kritisch geweest, maar die plicht hebben wij ook. Onze houding is het gevolg van de bestuurlijke constructie die in 2004 is gekozen voor het samenwerkingsverband. Ik denk dat het college van bestuur er gewoon geen zin meer in had. Ik ben zeker van mening dat Van Hall Larenstein één hogeschool kan blijven. De afgelopen vijf jaar heeft niet alleen veel geld gekost, maar ook heel veel energie. Die energie kan nu weer ingezet worden om onze eigen organisatie te versterken en het onderwijs te verbeteren. Of er na de zomer nog een plek is voor Ellen Marks bij VHL? Dat is aan de nieuwe raad van toezicht.’
Hans Hopster
DLO-onderzoeker en lector Welzijn van dieren bij VHL Leeuwarden: ‘Ik begrijp de keuze, maar vind het spijtig dat we gaan ontvlechten. Mijn lectoraat werkt al jaren vruchtbaar samen met Livestock Research. Dat zal niet veranderen. Ik heb voor samenwerking gestemd, maar het grootste deel van de medewerkers was tegen. Er is veel onvrede hier in Leeuwarden, niet alleen over Wageningen UR, maar vooral over het interne gedoe tussen de drie vestigingen. Van Hall heeft met Diermanagement een unieke dieropleiding in Leeuwarden met een landelijke dekking. Als Wageningen dat ook wil aanbieden, heb je in Leeuwarden de kat in de gordijnen. In die zin zit er spanning tussen het VHL-concernbelang en het belang van de locatie. Die spanning kun je niet negeren. Het plan VHL Vooruit had wat dat betreft van meet af aan een valse start. Daarna is het niet meer goed gekomen. Teveel nadruk op structuur, geen goede probleemanalyse, onvoldoende draagvlak en incidenten met Hans van Rooijen en Hans Hardus leidden tot een vertrouwensbreuk met de eigen directie. De herbenoeming van Ellen Marks en de toon van de brief van Aalt Dijkhuizen net voor de medewerkerspeiling, waren voor veel VHL-ers de spreekwoordelijke druppels. We moeten snel een nieuwe start maken en net als Oranje zijn we wellicht toe aan een nieuwe bondscoach. Er moet nu rust komen, plus een onderwijsmodel waarmee we elkaar minder in de haren zitten.’
Robin Kraaij
vijfdejaars Bos en natuurbeheer Velp en oud-lid medezeggenschap ‘Het is jammer dat het CvB niet heeft ingestemd met onze eis voor een eigenstandig CvB. Als dat wel was gebeurd, was er een kans geweest voor een gezamenlijke toekomst. Dat de bestuursleden op bijna geen enkele voorwaarde zijn ingegaan, komt op mij over alsof men weinig moeite heeft willen doen om echt iets aan de knelpunten te veranderen. De studenten willen, voor zover ik heb gehoord, het liefst één hogeschool blijven met Leeuwarden en Wageningen. Het is wel belangrijk geen eenheidsworst te maken van VHL. We zijn per locatie heel verschillend, dat moeten we respecteren. Het verschil in couleur locale en locatiebelangen zal altijd een uitdaging blijven. We hebben dan wel behoefte aan een goede directie die we kunnen vertrouwen. Wat mij betreft is er geen plek voor Ellen Marks in het nieuwe college van bestuur.’
Martin Baptist
IMARES-onderzoeker en lector Kust- en Zeemanagement bij VHL Leeuwarden ‘Ik vind het ontzettend jammer, de meerwaarde van samenwerking met Wageningen UR is groot op het gebied van kust- en zeemanagement. Dat zou kunnen blijven bestaan, maar dan in een ander juridisch kader. Er is veel onvrede, maar die heeft niet alleen te maken met Wageningen UR, ook met interne VHL-zaken. Dat uitte zich tijdens de medewerkerspeiling in een soort PVV-stem: weg met het management, zonder dat je de consequenties voor de toekomst ziet. Hoe nu verder? Er ligt een oud voornemen om alle agrarische hogescholen te fuseren, maar dat zit er voorlopig niet in. Bij de interne fusie tussen Van Hall en Larenstein is nog een hoop uit te werken tussen de vestigingen. Misschien helpt deze breuk daarbij.’
Dick Pouwels
collegevoorzitter HAS Den Bosch ‘Goed dat er nu duidelijkheid is over de positie van VHL. De keuze voor een zelfstandige hogeschool betekent ook dat er nu een level playing field ontstaat tussen de agrarische hogescholen en Wageningen UR. Tot nu toe gaf het bestuur van Wageningen UR te kennen dat het wilde samenwerken met alle hogescholen, maar in de praktijk gaven medewerkers van universiteit en DLO geregeld aan: voordat we met jullie verder praten, moeten we eerst afstemmen met VHL. Dat vervalt nu en dat juichen we toe als HAS Den Bosch. Je ziet dat fuseren veel tijd en energie kost. HAS Den Bosch is zelfstandig gebleven en heeft de blik naar buiten gericht. Die strategie blijkt succesvol, we krijgen een groeiend aantal studenten. Ik denk dat dat ook de weg voor VHL is: als zelfstandige hogeschool een stevige positie in de regio krijgen.’ Historie
1988 Fusie van landbouwschool in Deventer, laboratoriumopleiding in Wageningen, tuinbouwschool in Boskoop en bosbouwschool in Velp tot de Internationale Agrarische Hogeschool Larenstein, met vestigingen in Velp en Deventer. 1995 Landhuiskundige school in Groningen gaat samen met zuivelschool in Bolsward en agrarische school in Leeuwarden: het Van Hall-instituut. Fusie is geen eigen keus, maar gevolg van herenakkoord tussen commissarissen Vonhoff en Wiegel. 1996 Bram Peper adviseert ministerie LNV over toekomst agrarisch onderwijs: voeg de zes hogere agrarische scholen samen. 2000 stichting Holding Van Hall Larenstein wordt opgericht om fusie en samengaan met universiteit Wageningen voor te bereiden. 2003 Introductie van competentie-gericht onderwijs. Leeuwarden, Velp en Deventer komen niet tot gezamenlijk aanpak. 2003 bestuurlijke fusie Van Hall en Larenstein. 2004 VHL treedt toe tot Wageningen UR. 2004 Van Hall Larenstein heeft gesjoemeld met inschrijvingen en moet 3 miljoen euro overheidsgeld terugbetalen: college-voorzitter Wiebe Wieling vertrekt. 2004-2006 Doorstroomprofielen moeten overgang van hbo naar universiteit vergemakkelijken. VHL komt niet tot algemeen model voor hele school. Opleidingen maken eigen doorstroomprofielen. 2006 Locatie Deventer verhuist naar Wageningen. 2008 Bestuur Wageningen UR laat aan medezeggenschap VHL weten dat studenteninstroom, onderwijskwaliteit en samenwerking beter moet. VHL-voorvrouw Erica Schaper vindt dat te negatief en stapt per direct op. Ze signaleert een ‘kloof tussen organisatie en college van bestuur.’ 2008 Lectoren verbinden het onderzoek van Alterra, Imares en Livestock Research met het toegepast onderzoek van de hogeschool. 2009 Om onderwijs te verbeteren en meer studenten te werven introduceert directie het strategisch plan VHL Vooruit. Onderdeel daarvan is managementstructuur die autonomie van opleidingen moet verkleinen. 2010 Na zes jaar discussie wordt de vraag of Van Hall en Larenstein moeten fuseren nijpend. De wet dwingt: vanaf 2011 mag een college nog maar één school besturen. Dijkhuizen dreigt: ‘Als jullie niet willen fuseren, oké, maar dan willen wij ook niet meer.’ Medezeggenschap gaat akkoord na afdwingen 23 voorwaarden. Zo behoudt Leeuwarden vijf jaar het alleenrecht om opleiding Diermanagement aan te bieden. 2010 Opleidingsdirecteuren, docenten en medezeggenschap bekritiseren VHL Vooruit. Eén van hen is Hans Hardus, opleidingsdirecteur in Leeuwarden. Hij zou van directeur Ellen Marks een spreekverbod hebben gekregen. 2010 Gemeente, provincie en Wageningen UR stoppen 20 miljoen euro in Dairy campus voor melkveehouderij-onderzoek, -onderwijs en praktijktrainingen in Leeuwarden. jan 2011 Medezeggenschap zegt vertrouwen op in algemeen directeur Marks. juli 2011 Marks zegt Velpse opleidingsdirecteur en criticaster Hans van Rooijen ontslag aan. Personeel is woedend, en overhandigt binnen een week bijna vierhonderd handtekeningen aan CvB-voorzitter Dijkhuizen. sep 2011 Terwijl Marks het hogeschooljaar in Velp officieel opent in de kapel, is het personeel in aula bijeen voor alternatieve opening met Arnold Heertje. Tientallen mede-werkers dragen T-shirts met tekst ‘Hans moet blijven’. Een dag later blaast Marks de opening in Leeuwarden af. sep 2011 College van Bestuur (CvB) laat draagvlak onderzoeken naar strategie VHL en samenwerking binnen Wageningen UR. nov 2011 Van Rooijen krijgt zijn functie terug. jan 2012 Een kleine 400 VHL-medewerkers spreken in Zwolle met directie en CvB. Eind die dag stemt 60 procent voor samen verder gaan, mits VHL meer autonomie krijgt en minder hoeft te betalen voor ICT en huur collegeruimtes. 12 juni VHL-ers komen er bij toeval achter dat het CvB Ellen Marks voor vier jaar heeft herbenoemd als algemeen directeur. 14 juni CvB: we gaan afdracht VHL herzien, maar hogeschool krijgt geen eigen CvB. 20 juni Opnieuw VHL-brede peiling in Zwolle: 51 procent is voor, 46 procent tegen samenwerking. 26 juni Draagvlak is onvoldoende, oordeelt het CvB en gaat over tot ontvlechten. VHL krijgt een eigen Raad van Toezicht en een eigen CvB.