<John van der Oost, foto: Guy Ackermans>
Editas betaalt 6,25 miljoen dollar voor gebruik van in totaal zeven octrooien van MIT, Harvard University en Wageningen University en nog eens 10 miljoen dollar exclusiviteitsvergoeding. De WUR ontvangt een deel van deze vergoedingen. Bedragen kan Paul van Helvert, de octrooideskundige van de WUR die betrokken was bij de overeenkomst met Editas, niet noemen. ‘Maar het is de grootste deal met betrekking tot octrooien die ik ooit heb afgesloten’, zegt hij. De octrooivergoeding kan nog verder oplopen als Editas succesvolle toepassingen van de CRISPR-technologie ontwikkelt.
Enzym
Het biotechbedrijf wil medische toepassingen ontwikkelen met de CRISPR-technologie. Daarbij wil ze kennis gebruiken over het enzym Cpf1 dat nauwkeurig mutaties in het genoom kan aanbrengen. De Wageningse microbioloog Van der Oost ontdekte de werking van dit enzym. ‘Het is een afweersysteem van bacteriën tegen virussen’, legt de hoogleraar uit. ‘Het enzym valt het DNA van virussen aan, kopieert een stukje virus en bouwt dat in in de CRISPR’s, de repeterende stukjes DNA van de bacterie. Daarmee zorgt Cpf1 dat de bacterie immuun is tegen het virus. De helft van de bacteriën heeft dit afweersysteem.’ Van der Oost en zijn Amerikaanse collega’s kunnen met Cpf1 heel nauwkeurig DNA vervangen of repareren in bijvoorbeeld planten, dieren en mensen. De WUR vroeg in 2015 octrooi aan op zijn vinding.
Defecten
Daarna nam Van der Oost contact op met zijn collega Feng Zhang van MIT. Deze Amerikaanse universiteit heeft meerdere octrooien betreffende de CRISPR-technologie ondergebracht in het Broad Institute. Beide universiteiten besloten samen te werken bij het uitbaten van hun gezamenlijke octrooiportefeuille. Editas Medicine krijgt nu het wereldwijde exclusieve recht voor medische toepassingen van deze CRISPR-technologie. Met de technologie kunnen heel gericht genetische defecten worden hersteld, is de verwachting, zoals bepaalde vormen van kanker.
Onderzoek
Voor toepassingen in de plantaardige biotechnologie zoeken de universiteiten andere bedrijven. Universiteiten en non-profitorganisaties kunnen de gepatenteerde CRISPR-technologie gewoon blijven gebruiken voor wetenschappelijk onderzoek.
Wat de WUR gaat doen met de octrooi-inkomsten, is nog onderwerp van gesprek. In elk geval wordt een deel van de inkomsten geïnvesteerd in nieuw onderzoek, zegt Van Helvert. Van der Oost wil het octrooigeld graag inzetten ter ondersteuning van innovatief biotechnologisch onderzoek in Wageningen.