Takken coördineerde tussen 2012 en 2015 het Solarmal-project op het Keniaanse eiland Rusinga in het Victoriameer. Daar kregen alle 4300 huishoudens een val met een in Wageningen ontwikkeld geurmengsel die malariamuggen wegving bij hun huis. Voor en na de aanleg van de geurvallen werden de bewoners onderzocht op malaria.
Bloed
De onderzoekers stelden de prevalentie van malaria vast, ofwel hoeveel van de 25.000 eilandbewoners de malariaparasiet nog in hun bloed hebben. Volwassenen worden vaak niet meer ziek van een malariabesmetting, maar kunnen nog wel drager zijn van de parasiet, legt Takken uit. Na twaalf maanden sterft de malariaparasiet vanzelf in het menselijk lichaam, maar tot die tijd kunnen deze mensen weer muggen besmetten met de parasiet, zodat de malaria blijft bestaan. Deze prevalentie bij de bevolking daalde in twee jaar tijd van 25 naar 12 procent. ‘Dat is een hele grote daling in zo’n korte tijd’, zegt Takken.
Het nieuws in beeld:
Mug
Bovendien constateerden de onderzoekers dat de Anopheles funestus, de belangrijkste muggensoort die de malaria overdroeg op het eiland, gedurende het project met 70 procent afnam. Takken: ‘Door die daling is het aantal nieuwe malaria-infecties gering, waardoor malaria hopelijk geen groot gezondheidsprobleem meer is op het eiland.’
De resultaten van het malariaproject werden vorig jaar al gepresenteerd aan de bevolking in Kenia en zijn nu gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift The Lancet. De eilandbewoners hebben deze vorm van malariabestrijding inmiddels geadopteerd, meldt Takken. Ze hebben 82 lokale spaargroepen geformeerd die maandelijks geld inzamelen voor het onderhoud van de muggenvallen en zonnepanelen. ‘Door die spaarpotjes blijft het personeel dat de vallen en panelen voor het project heeft aangelegd, aan het werk en blijven de muggenvallen hun werk doen.’
Eliminatie
Takken wil graag een vervolgstudie doen op Rusinga om de ontwikkeling van malaria op het eiland te volgen. ‘Ik ben benieuwd of dit leidt tot de eliminatie van malaria of dat de prevalentie blijft hangen op 10 procent.’ Ook zoekt hij naar mogelijkheden om het project uit te rollen in een groter gebied.
De bewoners van Rusinga hadden geen elektriciteit in hun woning. Omdat de geurvallen elektriciteit verbruiken, kregen ze ook een zonnepaneel, accu en mobieloplader uitgereikt. Het gehele systeem kost 150 euro per huishouden. Dat bedrag is te overzien, denkt Takken, als je bedenkt dat de geurval effectief malaria bestrijdt en mensen in Afrika tot voor kort zo’n 10 procent van hun inkomen uitgaven aan malariabestrijding.