Wetenschap
Cultuur

Voedseltransitie WUR: ‘Verbinding zoeken met maatschappij’

De transitie naar kringlooplandbouw vraagt niet alleen om veranderingen bij boeren en consumenten, maar ook bij WUR, stelde Michel Berkelmans van het ministerie van LNV in juli in Resource. Maar welke? Resource zoekt antwoorden. Vandaag deel 2: Saskia Visser, programmaleider van het onderzoeksprogramma ‘Circulaire en klimaat-neutrale samenleving’.
Albert Sikkema

©Schutterstock, Saskia Visser

Visser: ‘Ik trek een breed onderzoeksprogramma circulair en klimaatneutraal met Kennisbasis-geld van het ministerie van LNV en het investeringsthema connected circularity samen met Imke de Boer. In die programma’s werken teams van WUR met mensen uit alle kenniseenheden.’

Je trekt integrale brede programma’s. Hoe zijn die ontstaan?

‘Onze nieuwe slogan is: finding answers together. Dit betekent ook dat we intern goed moeten samenwerken. Wat daar bij helpt, is dat de Kennisbasis programmaleiders los zijn gemaakt van de kenniseenheden, onafhankelijk opereren en de opdracht hebben om het onderzoek van meerdere kenniseenheden te verbinden en multidisciplinair onderzoek te ontwikkelen met maatschappelijke impact.’

Tijdens dat innovatieproces moet je steeds opboksen tegen het huidige normaal

Saskia Visser, programmaleider van het onderzoeksprogramma ‘Circulaire en klimaat-neutrale samenleving’

Zijn dat stappen in het transitieproces?

‘Ik hanteer het innovatiemodel van transitiehoogleraar Derk Loorbach, die een X-curve tekent. In de oplopende curve ontwikkel je innovatieve ideeën, zowel voor beleid als bedrijfsleven. Kleine stapjes die je opschaalt en die het nieuwe normaal worden. Tijdens dat innovatieproces moet je steeds opboksen tegen het huidige normaal. Daarom moet je, om het transitieproces te bevorderen, ook het huidige normaal afbreken, dus huidige routines en systemen destabiliseren. Dat is de aflopende curve. Voor beide curves is wetenschappelijke ondersteuning nuttig.’

‘In dit Kennisbasis-programma zetten we ook in op alternatieven voor het huidige normaal. Daarin zetten we kleine stapjes. Deze week komt WUR met een rapport met daarin de parameters van een gezonde bodem. Dat is een belangrijke bouwsteen voor de nieuwe kringlooplandbouw.’

En maatschappelijke hete hangijzers?

‘Volgend jaar willen we uitspraken doen over de optimale schaal van de kringlooplandbouw. Daarin komen ook hete hangijzers aan bod als: hoeveel koeien passen er in Nederland? Nederland wil de landbouwgrond intensief gebruiken, maar als gevolg van het klimaatbeleid is er wellicht geen intensieve landbouw meer mogelijk in de veenweidegebieden. Daarnaast willen we in Nederland de biodiversiteit versterken. Dat zijn ruimtelijke vraagstukken waarvoor we landbouw, klimaat en natuur moeten afstemmen.’

We kunnen niet langer volstaan met wetenschappelijke rapporten als eindproduct

We moeten deze transitie toch in living labs buiten WUR uitwerken?

‘Dat gebeurt ook. We moeten ons verbinden met maatschappelijke partijen, zodat we oplossingen vinden die beleidmakers en marktpartijen omarmen. Dat kan in living labs, maar ik vind de ontwikkeling van de Rondeel-stal ook een mooi voorbeeld, toen dieronderzoekers met de Dierenbescherming kippengeluk en burgerwensen vertaalden naar een nieuw staltype. Een ander goed voorbeeld zijn de ‘groene cirkels’, waarin onderzoekers met een groot bedrijf, boeren, waterschappen, provincies en stichtingen samen een visie opstellen waar ze naartoe willen en samen een verandertraject opstellen met een kennisagenda.’

‘Daarnaast denken we goed na over hoe ons onderzoek in de maatschappij terecht komt. We kunnen niet langer volstaan met wetenschappelijke rapporten als eindproduct. We moeten ook notities en blogs maken die makkelijk leesbaar zijn voor een breder publiek.’

Moet WUR daar stappen in maken?

‘Jazeker. Ik heb onderzoeksvoorstellen gekregen, met daarin een ‘valorisatie-paragraaf’. Prachtig onderzoek, maar de valorisatie is meestal niet meer dan: we maken een rapport. Met een rapport alleen ga je de wereld niet veranderen. We zijn niet gewend om tijdens het project al na te denken hoe onze bevindingen bij potentiele nieuwe klanten terecht komen. De doorstroom van nieuwe kennis naar bedrijfsleven en beleid kan veel beter. Om die reden wil ik bijvoorbeeld een matchmaking organiseren tussen de Kennisbasis-projectleiders, beleidsmakers en topsectoren.’

Saskia Visser, programmaleider van het onderzoeksprogramma ‘Circulaire en klimaat-neutrale samenleving’

Meer lezen:

Leave a Reply


Je moet inloggen om een comment te plaatsen.