© Shutterstock
Dik Mevius en zijn collega’s van Wageningen Bioveterinary Research onderzochten de verspreiding van ESBL’s: Extended Spectrum Beta-Lactamases. Dit zijn enzymen die ervoor zorgen dat bacteriën resistent worden tegen antibiotica. ‘De productie van ESBL’s door bacteriën is het gevolg van een continue wapenwedloop tussen de bacteriën en de antibiotica die we gebruiken om ze te bestrijden’, zegt Mevius. Het onderzoek werd uitgevoerd in samenwerking met de Universiteit Utrecht, het RIVM, het UMC Utrecht en de Gezondheidsdienst voor Dieren.
In tegenstelling tot wat eerder gedacht werd speelt verspreiding via veehouderij maar een kleine rol, vertelt Mevius. ‘Dit is opmerkelijk, zeker wanneer je bedenkt dat Nederland één van de dichtstbevolkte landen is, zowel met mensen als dieren. Maar toch is de verspreiding tussen dieren en mensen vergelijkbaar met die van een land als Zweden, dat voornamelijk uit natuur bestaat.’
Ziekte
Van de mensen draagt ongeveer 5 procent ESBL’s bij zich. Mevius: ‘Het is belangrijk om te beseffen dat blootstelling lang niet altijd leidt tot dragerschap en slechts zeer zelden tot ziekte. De bacteriën die ESBL’s maken zijn namelijk gewone darmbacteriën waar een mens normaal niet ziek van wordt. Die zijn alleen gevaarlijk bij een verminderde weerstand, bijvoorbeeld voor chronisch zieken of mensen die een chemokuur ondergaan.’ Dragers kunnen wel weer andere mensen besmetten en het nadeel is dat je van buiten niet kan zien wie een drager is, omdat ze geen ziekteverschijnselen hebben.
Verantwoord antibioticagebruik zowel bij mensen als dieren, is volgens Mevius een belangrijke maatregel om de verspreiding van ESBL’s te beperken. ‘Het blijft belangrijk om terughoudend te zijn met antibioticagebruik en vooral te richten op gezondheidsmanagement en infectiepreventie.’
Gevaarlijker
In de toekomst wil Mevius graag achterhalen waarom in sommige sectoren, zoals de vleeskalverensector, een toename aan ESBL’s wordt geconstateerd en wat daaraan gedaan kan worden. ‘In deze sector is het antibioticagebruik nog altijd vrij hoog. We willen graag onderzoeken of er andere manieren zijn om de dieren gezond te houden, bijvoorbeeld via de voeding. Dit is niet alleen van belang voor de spreiding van ESBL’s. Je wil ook voorkomen dat andere resistentie bacteriën, zoals carbapenem-resistente bacterien, die veel gevaarlijker zijn voor de mens, zich in Nederland verspreiden via dieren.’
Lees ook:
Mens is zelf belangrijkste bron antibioticaresistentie
Steeds minder resistente bacteriën op kippenvlees