Foto: Shutterstock
De onderzoekers ontdekten dat selenium de activiteit van bepaalde genen beïnvloedt, waardoor de cellen in de prostaat niet veranderen in het type cellen dat betrokken is bij uitzaaiing van prostaatkanker. ‘Uit eerdere studies is al gebleken dat een tekort aan selenium mogelijk leidt tot een verhoogd risico op prostaatkanker’, zegt Dieuwertje Kok van Humane voeding. ‘Wij hebben nu gekeken wat selenium precies doet in de prostaat, om erachter te komen op welke manier het bescherming zou kunnen bieden.’ De resultaten zijn gepubliceerd in Oncotarget.
Voor het onderzoek werden 23 mannen met (een verdenking op) prostaatkanker willekeurig in twee groepen verdeeld. De ene helft kreeg vijf weken lang 300 microgram selenium per dag, de andere groep kreeg een placebo. Vervolgens verzamelden de onderzoekers gezonde stukjes prostaatweefsel van de deelnemers. ‘Omdat we het effect van selenium in relatie tot preventie van prostaatkanker wilden onderzoeken, hebben we specifiek gekeken naar gezond weefsel’, legt Kok uit.
De onderzoekers analyseerden het totale genenpakket in dit weefsel en ontdekten dat in de groep die selenium kreeg de activiteit van bepaalde genen veranderde. Dit waren vooral genen die invloed hebben op de verandering van epitheelcellen in mesenchymale cellen. Kok: ‘Epitheelcellen in de prostaat zitten normaal gesproken netje op een rijtje aan elkaar. Als ze veranderen in mesenchymale cellen, worden het een soort “losbandige” cellen. Deze cellen kunnen gaan zwerven en de bloedbaan bereiken. Dit is een normaal proces dat bijvoorbeeld ook plaatsvindt tijdens de embryonale ontwikkeling en bij wondgenezing. Maar in het geval van prostaatkanker kan deze overgang naar mesenchymale cellen leiden tot uitzaaiingen.’
Volgens Kok speelt selenium dus niet zozeer een rol bij het ontstaan van prostaatkanker, maar kan het wellicht de voortgang remmen. ‘Vooral bij agressieve vormen van prostaatkanker kan selenium mogelijk de spreiding van de kanker remmen. Dat is ook wat de huidige studies in de literatuur laten zien, en wij hebben hiermee aangetoond hoe dit mogelijk werkt.’
Op basis van dit onderzoek is het volgens Kok lastig om harde uitspraken te doen over de gezondheidseffecten van selenium. ‘We hebben nu gekeken wat het effect van selenium is op de activiteit van genen in gezond prostaatweefsel. Om dit verder uit te zoeken zijn er vervolgstudies nodig waarbij grotere groepen patiënten over langere tijd worden gevolgd en wordt gekeken of er in de groep die selenium krijgt ook daadwerkelijk minder uitzaaiingen zijn.’