De “scientivist”, zoals Rotmans zichzelf noemt, gaf een mooi inkijkje in hoe hij nu lobbyt om alle kolencentrales in Nederland te sluiten. ‘Daarvoor ben ik al zes maanden aan het schaken op drie borden tegelijk’, gaf hij aan. ‘Met wetenschappers, met politici en met bedrijven.’ Het opstellen van de ingezonden brief in Trouw, ondertekend door ruim zestig hoogleraren, duurde weken, want er kwamen vele tientallen amendementen binnen op zijn oorspronkelijke tekst. Ook vertelde Rotmans hoe hij op het bedrijvenschaakbord een medestander vond in uitgerekend Shell, ‘want Dick Benschop van Shell wil graag dat we overschakelen op gas’. Daarnaast schaakt de duurzaamheidgoeroe een potje mee in de politieke arena. ‘Ik heb eens in de drie of vier maanden overleg met Mark Rutte.’
Die laatste opmerking was aanleiding voor een student, duidelijk geïnspireerd geraakt door de voordracht van Rotmans, om te vragen waarom Rutte dan toch na de brief van de hoogleraren reageerde dat de kolencentrales niet gesloten worden. Rotmans, die begreep dat de vraag voortkwam uit jeugdige naïviteit, antwoordde: ‘Ik ben natuurlijk niet de enige die op Rutte inpraat. En, laten we eerlijk zijn, het zou ook niet goed zijn als hij zich zo makkelijk zou laten ompraten.’
Je kunt als individu iets doen om de wereld te veranderen, als je maar een duidelijke strategie hebt en samenwerking zoekt met eensgezinden.
Door Jan Rotmans geïnspireerde studenten
Naast bewondering oogstte de Rotterdamse hoogleraar ook wel kritische vragen van de studenten die de lezing, georganiseerd door de leerstoelgroep Milieubeleid en Green Office, bijwoonden. De voorbeelden waarmee Rotmans aantoonde dat de wereld wat hem betreft ‘fundamenteel aan het veranderen is’ en ‘zich bevindt in een chaotische overgangsfase vol shifts of power’, werden bijvoorbeeld niet allemaal even overtuigend gevonden. Want als woningcorporaties en bouwbedrijven samen duizenden huizen isoleren, is dat dan een voorbeeld van een transitie van een top-down, gecentraliseerde, op efficiëntie gerichte samenleving naar een horizontale samenleving waarin burgers zelf duurzame initiatieven ontplooien? Daar waren de meningen over verdeeld. Maar over het algemeen verlieten de studenten toch vooral geïnspireerd de zaal. ‘Door te vertellen waar hij zelf al ruim 25 jaar aan werkt, liet hij zien dat je als individu iets kunt doen om de wereld te veranderen, als je maar een duidelijke strategie hebt en samenwerking zoekt met eensgezinden’, reageerden twee napratende studenten Milieuwetenschappen.
De komende dagen zijn er meer activiteiten in Wageningen over de transitie naar een duurzame samenleving. Zo is er op donderdagavond 26 november een paneldiscussie over het via de rechter afdwingen van klimaatmaatregelen. Dit naar aanleiding van de recent gewonnen rechtszaak door actiegroep Urgenda die eiste dat de Nederlandse staat haar verantwoordelijkheid neemt om de CO2-uitstoot in Nederland met 25 procent omlaag te brengen (ten opzichte van 1990). Op zaterdag 28 november is er een Climate Day op de campus en op 30 november doen Wageningse studenten ook mee aan de Global sit-down.