©Josephine van Zeben
Josephine van Zeben, de nieuwe hoogleraar Recht, is gefascineerd door de veranderende rol van grenzen. Vroeger waren grenzen het resultaat van historische ontwikkelingen, oorlogen en geografie, maar meer en meer houden rechtssystemen grenzen in stand of creëren ze nieuwe obstakels, zegt Van Zeben. Ze onderzoekt hoe mensen samenwerken en concurreren over grenzen heen.
Broeikasgassen
Daarbij kijkt ze met name naar milieu- en klimaatbeleid. Bij dat beleid zijn regeringen steeds meer afhankelijk van maatregelen over de grenzen heen, omdat broeikasgassen en plastic zich niet aan grenzen houden. Het Europese klimaatbeleid heeft gevolgen voor ecosystemen in de rest van de wereld, zegt Van Zeben, maar de meeste impact is pas over 50 tot 100 jaar zichtbaar. ‘Die complexiteit in plaats en tijd maakt het erg lastig om milieu- en klimaatbeleid over grenzen heen af te spreken. Ik hoop dat ik met mijn onderzoek rechtssystemen weerbaarder kan maken ten opzichte van dit soort mondiale issues.’
Oxford
Hoewel ze pas 35 jaar oud is, heeft Van Zeben al een prachtig cv opgebouwd. Nadat ze rechten studeerde in Edinburgh en promoveerde in Amsterdam (cum laude), werkte ze een jaar als postdoc bij Nobelprijswinnaar Elinor Ostrom in de VS. Inmiddels is ze fellow bij Oxford University en docent bij ETH Zurich. Toch wilde ze hoogleraar in Wageningen worden. ‘Wageningen biedt heel veel mogelijkheden voor interdisciplinair onderzoek en samenwerking, en geeft me de kans om een eigen onderzoeksgroep op te bouwen.’
Cruciaal
Ze denkt dat de leerstoelgroep Recht heel veel aanknopingspunten biedt voor andere Wageningse groepen. ‘Onze leefomgeving wordt gereguleerd door rechtssystemen. Dat maakt Recht een cruciaal onderdeel van alle onderzoeksthema’s van WUR. Je hebt Recht nodig als je kennis en ideeën wilt omzetten in actie op een science for impact-universiteit.’
Meningsverschillen
Welke inzichten neemt Van Zeben mee vanuit haar vorige werkomgevingen? ‘Ik heb gemerkt dat de academische cultuur van een instelling enorm belangrijk is. Een positieve en constructieve onderwijs- en onderzoekcultuur helpt wetenschappers om elkaar constructief uit te dagen, waardoor je meer invloedrijk onderzoek krijgt. Wat ik vooral in de VS heb geleerd, is het belang van constructieve meningsverschillen. Ik heb het meeste geleerd van mensen die het oneens met me waren en die me hebben uitgedaagd om mijn denken te verdiepen. Kennismaking met andere perspectieven en denkwijzen is cruciaal om een vruchtbare academische cultuur te ontwikkelen.’