Wetenschap

Publiek moet helpen de es te redden

Wageningse wetenschappers schakelen het publiek in om de es te redden. Wie een es ziet die nog niet is aangetast door de essentaksterfte, moet die melden bij het Centrum voor Genetische Bronnen.
Roelof Kleis

© Paul Copini

De essentaksterfte teistert al geruime tijd de essen in het noordwesten van Europa. Ook in ons land is een gezonde es zo langzamerhand nauwelijks nog te vinden. Een remedie tegen de ziekte is er (nog) niet. Een klein deel van de essen is daarentegen wel bestand tegen de ziekte. Met die gezonde bomen willen Wageningse onderzoekers een resistente es kweken.

Rooien

Essentaksterfte wordt veroorzaakt door het vals essenvlieskelkje (Hymenoscyphus fraxineus), een invasieve schimmel die zeven jaar geleden zijn intrede deed in ons land. Aangetaste essen gaan vroeg of laat dood. Er staan in ons land naar schatting 13.000 hectare aan essen. Het is na de eik en de linde de meest aangeplante boom. Uit veiligheidsoverwegingen gaat Staatsbosbeheer de zieke bomen rooien.

Aangetaste essen in Boswachterij Roggebotzand © Leo Goudzwaard

Aangetaste essen in Boswachterij Roggebotzand © Leo Goudzwaard

De Wageningse onderzoeker Paul Copini is bezig een es te kweken die resistent is tegen de schimmelziekte. Daarvoor zijn op korte termijn 200 gezonde bomen nodig. En daarvoor wordt het publiek dus nu ingeschakeld. Op www.essentaksterfte.nu kunnen gezonde bomen worden gemeld. Op de site staat precies uitgelegd hoe een zieke boom is te herkennen. Uit de pool aan gezonde of nog niet aangetaste bomen worden er 200 gekozen voor verder onderzoek.

Infecteren

Copini wil de uitverkoren bomen vermeerderen. De nakomelingen worden samengebracht op het terrein van Stilte-Stichting Landgoed Den Bosch in de Gelderse gemeente Brummen. ‘We zetten enten op een onderstam van de es. Dat gaan we in augustus doen’, legt Copini uit. ‘Volgend jaar heb je dan boompjes van 1,5-2 meter, groot genoeg om proeven mee te doen.’ Die proeven bestaan eruit de gezonde bomen te infecteren met de schimmel om zodoende resistentie op te sporen.’

Hoe effectief de dodelijke schimmel te werk gaat, blijkt uit de selectie essen die Staatsbosbeheer heeft staan in de genenbank boswachterij Roggebotzand bij Kampen. Van de totale collectie van 276 bomen is 38 procent inmiddels dood. Slechts twee procent van alle bomen is niet aangetast. Om de es toekomst te geven, is een zo groot mogelijke voorraad weinig vatbare bomen nodig, met een zo groot mogelijke genetische diversiteit. De publieksinventarisatie moet daarvoor zorgen.

Leave a Reply


Je moet inloggen om een comment te plaatsen.