Wetenschap

Populier twittert over zijn groei (video)

De populier op het terras bij Orion gaat twitteren. Met ingang van vrijdag houdt de 28 meter hoge boom ons op de hoogte van zijn fysiologische wel en wee.
Roelof Kleis

(Foto: Roelof Kleis)‘Goedemorgen, mijn sapstroom is zojuist op gang gekomen’, kan zomaar een tweet zijn die de populier de wereld in stuurt. Of de ruim 30 jaar oude boom laat je aan het einde van de dag weten (account: @TreeWatchWur) hoeveel liter water hij vandaag heeft verdampt. Dit alles is mogelijk door sensoren in de boom en technologie om de gemeten informatie om te zetten in tekstberichten.

Twittering Tree

Projectleider Ute Sass-Klaassen (Bosecologie en Bosbeheer) is aanstekelijk enthousiast over deTwittering Tree, het nieuwste snufje publieksvoorlichting op haar vakgebied. Nieuw voor ons land dan, het systeem werkt al jaren in België en Duitsland. De twitterboom is een uitvinding van de Belgische hoogleraar Kathy Steppe en haar team van de Universiteit van Gent. In België zijn een beuk, esdoorn en eik met de apparatuur behangen. In Duitsland twittert een grove den.

De twitterende boom is een gadget, erkent Sass-Klaassen, bedoeld om het grote publiek kennis te laten maken met het Wageningse bomenonderzoek. ‘We willen de mensen laten zien wat er binnen in een boom gebeurt. Wat gebeurt er op een warme en winderige dag zoals vandaag met de verdamping? Wanneer in het jaar begint een boom te groeien en hoe hard gaat dat? Er gebeurt van alles in een boom.’ Met dagelijkse tweets wordt het geïnteresseerde publiek daarvan deelgenoot.

Achter die gadget zit keiharde wetenschap

Ute Sass-Klaassen

Centraal in de informatiestroom staan een sapstroommeter en een dendrometer. De eerste meet de snelheid waarmee de boom water transporteert. De dendrometer meet de verandering in dikte van de boom. Die dikte verandert door groei niet alleen in de loop van de tijd, maar ook gedurende de dag. De boom krimpt overdag als hij veel water verdampt en zijn reserver opraken en hij zwelt meetbaar als hij tijdens de nachtelijke uren water opzuigt om zijn reserves weer aan te vullen. Een klimaatstation (voor luchtvochtigheid en temperatuur) en een bodemvochtmeter completeren het geheel.

Jaarring

Maar denk vooral niet dat de opstelling alleen maar show is. ‘Achter die gadget zit keiharde wetenschap’, zegt Sass-Klaassen. ‘De metingen worden gebruikt om de fysiologische reactie van de boom op omgevingsfactoren in kaart te brengen. En wat het mooie is, de boom documenteert deze wisselende omgevingsfactoren. Iedereen kent jaarringen. De breedte van een jaarring zegt iets over de algemene groeiomstandigheden van de boom. Maar wij gaan een stap verder en kijken ook binnen een jaarring naar de grootte van de cellen.’

In feite vertelt de vorm en afmeting van de cel in elke jaarring iets over de omgevingsfactoren tijdens de groei. In tijden van droogte worden bijvoorbeeld kleinere cellen gevormd, legt Sass-Klaassen uit. ‘Aan de grootte van de cellen kun je dus informatie over het klimaat aflezen en over de reactie van bomen daarop. Elke boom is een archief. Maar je moet eerst wel de sleutel vinden om die informatie te ontcijferen.’ De twitterboom helpt die sleutel te vinden. De boom levert een continue stroom gegevens op over groei, vochtgebruik en verdamping. Gegevens die modellen voeden die voorspellen hoe bomen zullen reageren op klimaatverandering.

Op 30 mei wordt er ook een WURTalk gegeven over de Twitterende boom.

Leave a Reply


Je moet inloggen om een comment te plaatsen.