Iedereen heeft wel een beeld van de eenzame oudere die wegkwijnt in een verzorgingstehuis of de zelfstandige senior die na het overlijden van de partner de deur niet meer uitkomt. Ouderen lopen een groter risico om eenzaam te worden, zegt onderzoeker Rianne Honigh-De Vlaming. Daarom is er extra aandacht voor deze groep. Een actieve bejaarde met veel sociale contacten is doorgaans gezonder, doet meer vrijwilligerswerk en vraagt minder zorg. Een eenzame bejaarde kost de samenleving geld. Daarom zijn in veel gemeenten ‘interventieprojecten’ gestart om de eenzaamheid onder ouderen te voorkomen. Honigh evalueerde een project in de gemeente Epe. Dit project, Gezond Ouder Worden, bestond uit een bewustwordingscampagne voor de gehele bevolking en activiteiten voor risicogroepen, zoals ouderen met lichamelijke beperkingen en recent verlies van de partner. Er verschenen artikelen in de lokale media over eenzame ouderdom en er kwamen posters, folders en voorlichtingsbijeenkomsten. ‘De ouderen voelden zich onvoldoende aangesproken door de communicatiematerialen’, concludeert Honigh twee jaar later. Het project heeft nog niet geleid tot vermindering van eenzaamheid. Je moet de ouderen persoonlijk uitnodigen, zegt Honigh. Dat lukte wel tijdens het project ‘Voor Elkaar in de Buurt’, waarbij actieve ouderen activiteiten organiseerden voor de minder actieve senioren. Dat leidde tot een hoop deelnemers. Daarbij moet je goed snappen waar ze behoefte aan hebben, adviseert ze. ‘Er is sociale eenzaamheid, waarbij ouderen gebrek aan sociale contacten ervaren, en je hebt emotionele eenzaamheid, omdat ze een intieme relatie missen. Die laatste groep is meer gebaat bij een gespreksgroep dan bij een bingo-avond.’ De ouderenzorg bij de gemeenten is nog volop in ontwikkeling, sinds het Rijksbeleid enkele jaren geleden werd gedecentraliseerd. Epe gaat de ouderenzorg nu op wijkniveau organiseren, zegt Honigh, die vanuit de GGD Noord- en Oost-Gelderland bij de projecten betrokken is. Haar onderzoek komt voort uit de academische werkplaats Agora, een samenwerking tussen Wageningen Universiteit en de GGD. Ze promoveert op 19 april bij Lisette de Groot, persoonlijk Hoogleraar Voeding van de Oudere Mens en Pieter van ‘t Veer, hoogleraar Voeding en Epidemiologie.
Maatwerk haalt eenzame oudere uit isolement
Algemene campagnes om de eenzaamheid van ouderen te voorkomen, spreekt de senioren niet aan. Uitnodiging van actieve ouderen werkt wel, blijkt uit promotieonderzoek van Rianne Honigh-De Vlaming.
