Tot die slotsom komt emeritus hoogleraar Frank Berendse in zijn jongste boek Wilde Apen dat afgelopen weekeinde werd gepresenteerd. Eigenlijk is het een pamflet, erkent Berendse. Een noodkreet om de verdere teloorgang van natuur en landschap in Nederland een halt toe te roepen.
In Wilde Apen schetst Berendse zijn visie op de toekomst van het platteland. In die toekomst is voor de landbouw wat ruimtebeslag betreft een veel kleinere rol weggelegd dan nu. Nu is meer dan de helft van het land in gebruik door de landbouw. In de toekomst is dat volgens de wenscijfers van Berendse nog maar een derde. Recreatie, water, maar vooral natuur zullen inomvang moeten groeien.
Parlement, sta op! Ontwikkel een echte visie op de toekomst van het platteland
Frank Berendse
Berendse stoelt zijn visie op economische argumenten. De bijdrage van de echte landbouw aan het bruto binnenlands product is de laatste twee decennia gedaald tot een luttele 1,5 procent. In de toekomst wordt dat volgens de meest waarschijnlijke ontwikkeling van de economie alleen maar minder. Het is volgens Berendse niet langer vol te houden dat daarvoor meer dan de helft van de beschikbare grond in ons land wordt gebruikt.
‘Tegelijk zijn de effecten van veeteelt en akkerbouw op ons buitengebied desastreus. Waar de uitstoot van gevaarlijke stoffen door de industrie al jaren geleden tot vrijwel nul is teruggebracht, mag de Nederlandse akkerbouw de meest giftige stoffen nog steeds breeduit in het buitengebied verspreiden’, schrijft Berendse. ‘Hier klopt iets niet! Parlement, sta op! Ontwikkel een echte visie op de toekomst van het platteland.
Berendse wil de boer niet wegpesten. ‘Ik wil juist dat de boer weer een gerespecteerde plek in onze samenleving krijgt met een goed inkomen.’ Maar dan wel op plekken waar dat kan en verantwoord is. Dat is goed voor de boer, maar vooral ook voor de natuur. Zonder extra ruimte voor de natuur zijn veel soorten vroeg of laat volgens Berendse ten dode opgeschreven. De extra ruimte die de hoogleraar bepleit, geeft 70 procent van de huidige soorten een duurzame toekomst.
Ook over de financiële onderbouwing heeft Berendse nagedacht. Hij pleit voor een eenvoudige Europa-brede belasting op het gebruik van bestrijdingsmiddelen, kunstmest, antibiotica en geïmporteerd veevoer dat een bedrijf per hectare inkoopt. Hoe schoner de productie, hoe lager de belasting. ‘De voedselprijzen zullen daardoor misschien wat stijgen, maar dat moeten we er als maatschappij voor over hebben.’
Met zijn pamflet wil Berendse de discussie in de politiek op de wagen krijgen. ‘Een discussie over de meest optimale ruimteverdeling op het platteland de komende decennia, gebaseerd op een analyse van de te verwachten economische ontwikkeling. Dit is daarvoor een aanzet. Tegelijkertijd moeten er binnen de natuurbeschermingsbeweging weer breed gedeelde idealen ontstaan. Ik hoop dat dit boekje daarbij gaat helpen.’
Wilde Apen is een uitgave van KNNV Uitgeverij. ISBN 978 90 5011 595 7