Wetenschap

Laat de natuur het werk doen

Jakob Wallinga, hoogleaar Bodemgeografie en Landschap, is een van de gastsprekers tijdens het Sciencecafe volgende week donderdag 19 december in Loburg. Op het menu staat het bouwen met de natuur. Geen dijken, maar zandbanken.
Roelof Kleis

Wat hebt u tegen dijken?

‘Dijken beschermen ons tegen overstromingen, maar ze verstoren tegelijkertijd natuurlijke processen zoals de afzetting van sediment. Ik zeg niet dat we de dijken dan maar weg moeten halen, maar we kunnen wel meer de ruimte geven aan natuurlijke processen. Neem Bangladesh. De oplossing voor de problemen daar is niet om de rivieren te bedijiken. Je kunt beter gaan bouwen op terpen, zoals we dat hier vroeger ook deden.’

U bent voor oplossingen als de zandmotor, zoals die nu wordt gebouwd voor de Noordzeekust. Hoe werkt dat?

‘Baggeraars leggen een schiereiland van opgespoten zand aan voor de kust. De wind, de stroming en de golven zorgen ervoor dat dat zand brede stranden en duinen gaat vormen. Dat is bouwen met de natuur. De mens die zorgt dat de natuur zijn werk kan doen.’

Is dat afdoende om de voorspelde extremen als gevolg van klimaatverandering te weerstaan?

‘Ik denk dat je daar ver mee kunt komen. Het is een flexibele oplossing. Als het nodig is breng je extra zand aan. We weten niet precies hoeveel en hoe snel de zeespiegel stijgt. Met de zandmotor krijg je een kust die meebeweegt. Een dijk heeft die flexibiliteit niet. De Oosterscheldekering kun je niet zomaar even een metertje ophogen.’

Duinvorming is de natuurlijke zandmotor. Kunnen wij daar nog iets van leren?

‘Ik ben vooral geïnteresseerd in de interacties en terugkoppelingen die er zijn. Het is belangrijk om te kijken naar hoe het systeem reageert op extremen. Juist voor de kustvorming is dat belangrijk. Extremen zijn zeldzaam. Daarom moet je dus kijken naar records die zich uitstrekken over honderden of zelfs duizenden jaren. Bovendien zie je op lange termijn vaak terugkoppelingen die je op de korte termijn niet ziet.

Zoals?

‘Zo’n tweeduizend jaar geleden steeg de zeespiegel nog relatief snel, maar toch breidde de kust zich in korte tijd uit naar zee. De zee was ondiep en er was dus genoeg zand voorhanden. Op een gegeven moment is dat proces gekanteld en begon de kust af te brokkelen. Daar zit dus een feedback in, een terugkoppeling. Hoe kun je met een relatief kleine ingreep zo’n proces sturen? Dat is de heilige graal.’

Leave a Reply


Je moet inloggen om een comment te plaatsen.