©Haikun Ma
‘Zijn er nog vragen? Opmerkingen misschien?’. Er valt een stilte. Orion is drukker dan verwacht. In plaats van de verwachte honderd mensen, trekt het tweedaagse festival over kunst, design en synthetische biologie op de eerste middag al zo’n 150 deelnemers. Maar van een levendige discussie is nog geen sprake. ‘Ik hoop dat mensen zich over de angst heen zetten. Misschien zijn ze bang om domme dingen te zeggen’, vertelt organisator Huib de Vriend. ‘Maar, dat kan niet. Wetenschap kan fout zijn, kunst niet. Het gaat erom wat je mooi vindt en wat je erbij voelt.’
Halfpipe
De Vriend vindt het belangrijk dat dit festival er is. Gentech, dat in de synthetische biologie gebruikt wordt, is namelijk onderwerp van een heftig gepolariseerd debat. ‘Je moet het zien als een halfpipe, met voorstanders aan de ene kant en tegenstanders aan de andere kant, maar er is geen beweging. Kunst kan helpen om die beweging op gang te brengen’, zegt De Vriend, die zijn visie eerder al in Resource toelichtte. ‘We moeten geen standpunten uitwisselen, maar verbeelden wat er mogelijk zou kunnen zijn met synthetische biologie.’
Games
Die verbeelding wordt vandaag op gang gebracht met presentaties over kunstwerken en design. Zo laat kunstcurator Ine Gevers foto’s van een expositie zien. Luxaflex van ‘magic mushrooms’, een luguber hek gemaakt van dode mensen. Later vertelt Camillo Meinhart over de games die zijn bedrijf ontwikkelt. Zoals Synmod, een spel waarbij je virtueel nieuwe antibiotica bouwt door aminozuren te combineren tot nieuwe eiwitten. ‘Het moeilijke is om de game leuk te maken, maar wel dicht bij de werkelijkheid te houden.’
Aardappel
Onderzoeker Bert Lotz vertelt over zijn ervaringen met kunstenaars, die kunstwerken maakten naar aanleiding van zijn onderzoek rond genetische manipulatie in aardappel. ‘Het resultaat kan beledigend zijn, maar dat is ook goed. Dit is blijkbaar zoals de buitenwereld ons werk kan zien.’ De presentaties worden afgewisseld met een serie korte films, zoals een liefdesscene waarbij beide geliefden – zo blijkt later – de gedaante van iemand anders hebben aangenomen.
Ongemakkelijk
Ondanks het overwegend functionele karakter waarin de kunst wordt besproken, vinden veel deelnemers het ingewikkeld. ‘Ik had gehoopt dat er een duidelijkere verbinding met synthetische biologie zou zijn’, zegt PhD-student Enrique Asin. Die links worden vaker gemist. Verschillende deelnemers weten niet wat ze met de bijeenkomst aan moeten. Deelneemster Erna Basten, die na een jaar medische biologie naar de kunstacademie ging, kan zich dat wel voorstellen. ‘Wetenschappers staan vaak wel open voor kunstenaars, maar er is ook weerstand. Ze denken: jullie gaan toch niets geks doen met onze kennis. Ik kan dat wel begrijpen.’
Het ongemak wil overigens niet zeggen dat de bijeenkomst niet gewaardeerd wordt. ‘Normaal gesproken verbeeld ik me niet zo hoe bepalend ons werk voor de toekomst van het gewone leven kan zijn’, zegt onderzoeker Pieter de Visser. ‘Of het nu helemaal klopt of niet. Ik hou wel van dit soort kunstzinnige doorkijkjes naar de toekomst.’
SynCity gaat vandaag verder. Deelname is gratis en opgeven niet nodig.