In de jaren 80 en 90 van de vorige eeuw was het bovenstroomse deel van de Gele Rivier het meest geërodeerde gebied ter wereld. De rivier ontleent er zelfs haar naam aan. ‘De sedimentlast liep soms wel op tot een kilo per liter water: het was eigenlijk meer een modderstroom’, zegt hoogleraar Bodemfysica en Landmanagement Ritsema. Het was duidelijk dat er iets moest gebeuren. Samen met het Institute for Soil and Water Conservation (ISWC) en andere Chinese en Europese partners ging Ritsema midden jaren 90 aan de slag.
Uitvoerig lab- en veldonderzoek bracht de hydrologische en bodemkundige processen in kaart die ten grondslag liggen aan de hevige erosie. Effecten van mogelijke maatregelen werden doorgerekend. Daarbij bleek dat specifieke combinaties van maatregelen de erosie sterk terug konden dringen. Ritsema: ‘Er werden aanbevelingen gedaan over de inrichting van stroomgebieden en de conservering van bodem en water. Landbouw op de steile hellingen van het Loess Plateau bijvoorbeeld kun je beter vermijden, evenals loslopende geiten die alles kaalvreten.’
Sinds dat eerste project is er een doorlopende samenwerking ontstaan tussen Wageningen en het ISWC in Yangling. De projecten werden volgens Ritsema steeds groter en mondialer. Maatregelen vanuit de Chinese overheid leidden vanaf eind jaren 90 tot ecologisch herstel van het Loess Plateau. ‘In een relatief korte tijd van vijftien jaar is het sterk gedegradeerde en kale landschap hergroend en teruggebracht in natuurlijke toestand. Ook de sedimentlast van de Gele Rivier is hierdoor dramatisch teruggelopen. Het gebied oogt totaal anders.’
Die langdurige samenwerking wordt vandaag bekrachtigd met een Memorandum of Understanding. Want ondanks het succes houdt het onderzoek niet op. ‘De erosie is verminderd’, legt Ritsema uit, ‘maar één van de gevolgen van die hergroening is dat er benedenstrooms nu minder rivierwater beschikbaar is voor de gebruikers daar. Terwijl de vraag naar water juist voortdurend stijgt. Daarnaast baart het snel groeiende gebruik van gewasbeschermingsmiddelen grote zorgen voor de kwaliteit van water en bodem.’