<foto: Shutterstock>
De commissie-Schaaf beoordeelde alle instituten voor toegepast onderzoek, de TO2-instellingen, in Nederland. Naast DLO zijn dat onder meer TNO, Deltares en Marin. Minister Kamp van Economische Zaken bood het evaluatierapport op 8 maart aan aan de Tweede Kamer, zonder inhoudelijk te reageren op de conclusies. De minister tilt de reactie over de verkiezingen heen, maar heeft de onderzoekinstituten wel gevraagd om een nieuw strategisch plan te schrijven.
Kwaliteit goed
De onderzoekkwaliteit van de TO2-instellingen is goed tot zeer goed en wordt hoog gewaardeerd door de stakeholders, aldus de commissie. Ook de impact van het onderzoek is goed tot zeer goed. Alleen de vitaliteit van de instellingen is een aandachtspunt. Door de systematisch teruggelopen Rijksbijdrage aan de instituten is de ruimte voor vernieuwend onderzoek bij alle instituten teruggelopen. De onderzoekinstellingen hebben onvoldoende ruimte voor maatschappelijke vragen waar geen directe financiering voor is vanuit het bedrijfsleven. Ook ontbreekt het de TO2-instituten aan een duidelijke innovatieopdracht op het gebied van maatschappelijke uitdagingen. Op thema’s als dierenwelzijn en milieubeleid ontbreekt een duidelijke langetermijnvisie vanuit de overheid. Daardoor verdwijnt die kennis langzaam bij de instituten, constateert de commissie-Schaaf.
Daling budget
Ook bij Wageningen Research daalt het budget, meldt de commissie. In 2012 kregen de Wageningse instituten nog 343 miljoen euro van de overheid, in 2015 was dat 314 miljoen. Door de bezuinigingen nam het personeelsbestand met 274 fte af, een afname van 12 procent. In deze situatie moeten de instituten zich verder specialiseren en zich richten op enkele excellente kerncompetenties waarmee ze leidend in de wereld kunnen worden of blijven, adviseert de commissie. Welke kennisvelden dat zijn, moet Wageningen Research samen met de overheid bepalen. Daarvoor moeten de ministeries van EZ (Economische Zaken), I&M (milieu) en VWS (volksgezondheid) samen een visie opstellen welke maatschappelijke vraagstukken daarbij centraal staan.
Samenwerking
Daarnaast adviseert de commissie dat de TO2-instituten meer moeten samenwerken met andere kennisinstellingen. Het model van de WUR, waarin de instituten en universiteit samenwerken, kan hierbij als voorbeeld gelden, stelt de commissie. Verder moet de overheid de financieringsregels voor het onderzoek zo aanpassen dat een level playing field ontstaat ten opzichte van buitenlandse kennisinstellingen.
Zakelijker
De commissie heeft ook nog een specifiek advies voor Wageningen Research. Die kan meer kennis tot waarde brengen via spin-offs, startups en nieuwe verdienmodellen, denkt de commissie. ‘De overgang naar een meer zakelijke en marktgerichte organisatie is noodzakelijk.’ Daarbij ziet de commissie grote verschillen tussen de instituten. De raad van bestuur moet zorgen voor meer uniformiteit in de aansturing en processen van de Wageningse onderzoekinstituten en duidelijker aangeven welk onderzoek niet meer tot de prioriteiten behoort.