De schimmelziekte Black Sigatoka tast steeds meer bananenplantages in de wereld aan en vormt een bedreiging voor de bananenproductie. De schimmel Pseudocercospora fijiensis tast de bladeren van de bananenplanten zodanig aan dat er grote opbrengstverliezen ontstaan. Telers moeten steeds meer fungiciden spuiten om de schimmel onder de duim te houden, maar desondanks verspreidt die zich gestaag vanuit Azië over de wereld. Er is nog geen grootschalig commercieel bananenras dat resistent is tegen Black Sigatoka. Met het in kaart brengen van het DNA van de ziekteverwekker willen Kema en zijn collega’s achterhalen hoe de schimmel de bananenplant infecteert, zodat ze de infectie kunnen stoppen.
Effector
Het DNA-onderzoek biedt nu aanknopingspunten, melden de onderzoekers vandaag (11 augustus) in het tijdschrift PLoS Genetics. Ze hebben een stukje DNA van de schimmel gevonden dat bij de wilde banaan Calcutta 4 voor een resistentiereactie zorgt. Het DNA van de schimmel maakt een zogenaamde effector aan die wordt herkend door een receptor van de wilde banaan, waarna de bananenplant de schimmel uitschakelt. De onderzoekers hopen dit mechanisme in de commerciële banaan Cavendish te kunnen inbouwen.
Maar ze hebben nog een andere optie om de banaan resistent te maken. Eerder onderzoek toonde aan dat ook tomatenplanten een receptor hebben die de Black Sigatoka-schimmel herkennen. Het gen voor deze receptor is bekend en beschikbaar. De onderzoekers kunnen ook dit tomaten-gen inbouwen in het DNA van de banaan, om zo resistente bananenplanten te ontwikkelen.
Resistentie
Volgens onderzoeksleider Gert Kema, hoogleraar Tropische Fytopathologie in Wageningen, leidt het DNA-onderzoek tot veel meer inzicht in de interactie tussen schimmel en bananenplant. ‘Dat biedt nieuwe mogelijkheden voor het ontwikkelen van een commercieel ras met resistentie tegen Black Sigatoka.’ Dat is niet alleen beter voor de economie – bestrijding van de schimmel kost de bananensector nu zo’n 400 miljoen dollar per jaar – maar ook voor het milieu: bananentelers spuiten soms wel vijftig keer per jaar fungiciden tegen de gevreesde schimmel.
De onderzoekers vonden ook dat het genoom van Pseudocercospora fijiensis uitzonderlijk groot is en heel veel repeterend DNA bevat. De schimmel stond vroeger bekend als Mycosphaerella fijiensis. Aan de publicatie werkten onderzoekers mee uit Brazilië, Frankrijk, Canada, Colombia, Costa Rica, Iran, Nederland, Verenigde Staten, Verenigd Koninkrijk en Zwitserland.
Bladschimmel
De Black Sigatoka-ziekte in de bananenteelt moet niet worden verward met de Panama-ziekte, die wordt veroorzaakt door een andere schimmelsoort. De Black Sigatoka wordt veroorzaakt door een bladschimmel die zich door de lucht verspreidt, terwijl de Panama-ziekte (Tropical Race 4) wordt veroorzaakt door een bodemschimmel. Black Sigatoka heeft een grotere milieu-impact, omdat de bladschimmel met bespuitingen van fungiciden wordt bestreden. Maar de Tropical Race 4 heeft grotere gevolgen voor de bananenteelt, omdat grondontsmetting niet mogelijk is en eenmaal besmette grond einde oefening betekent voor de bananenteelt.