Termeer: ‘Ik vind het een goed idee dat we breder gaan denken in termen van voedsel in plaats van landbouw. Het is belangrijk dat we een holistisch beleid ontwikkelen, waarbij we alle elementen van ons voedselsysteem een plek geven, zoals productie, milieu, klimaat, water, biodiversiteit, gezondheid, voedselveiligheid, toegang tot voldoende voedsel en de gevolgen voor ontwikkelingslanden. Voedsel is een veel krachtiger en aantrekkelijker frame dan landbouw.’
Bij welke ministeries zijn die elementen van voedselbeleid nu ondergebracht?
‘Het landbouw- en natuurbeleid en veterinaire gezondheid zit nu bij EZ, de handel en ontwikkelingshulp bij Buitenlandse Zaken, de humane gezondheid bij VWS, ruimtelijke ordening, milieu- en klimaatbeleid bij I&M en armoedebeleid bij SZW.’
Heb je dan een nieuw ministerie van Voedsel nodig?
‘We hebben geen goede ervaringen met de herinrichting van ministeries, dat leidt vooral tot veel politiek gedoe en intern ambtelijk geneuzel. Iedere nieuwe departementale indeling doorsnijdt weer andere verbanden. Bovendien heb je voor een holistische benadering niet alleen de Rijksoverheid nodig, maar ook gemeenten, provincies, bedrijven en maatschappelijke organisaties. Ik denk dat we beter een soort Deltaprogramma voor voedsel kunnen oprichten.’
Wat bedoel je daarmee?
‘We hebben een Deltaprogramma met Deltacommissaris om de gevolgen van de klimaatverandering voor Nederland te beoordelen en beleid te ontwikkelen. Dat is een soort bestuurlijke bypass, een netwerkorganisatie om de bestuurlijke verkokering te omzeilen. Het is een tijdelijke structuur, maar niet vrijblijvend. De Deltacommissaris brengt mensen en netwerken samen, deze partijen formuleren ambities, de taken zijn verankerd in wetgeving, er is budget en de Deltacommissaris rapporteert aan de Tweede Kamer.’
Welke ambitie moet zo’n Voedselcommissie hebben?
‘De belangrijkste is om echt vanuit een food systems benadering te werken. Nu lossen we vaak deelproblemen op, waarna er elders of op langere termijn weer nieuwe problemen ontstaan. We moeten synergie creëren, op een slimme manier zaken verbinden, zoals obesitas en duurzaamheid, lokale voedselstrategieën en Europees landbouwbeleid, en verzilting en nieuwe businessmodellen. Voedsel is ook een internationaal vraagstuk. Het is daarom ook belangrijk dat Nederland zich in Brussel laat vertegenwoordigen door een minister die vanuit een breder voedselperspectief gaat onderhandelen.’