De cyborgs zijn onder ons! Vooruit, er lopen nog geen Darth Vaders of Terminators over straat, maar steeds meer mensen zijn niet compleet biologisch. Ze dragen bijvoorbeeld pacemakers of geïmplanteerde elektrodes. Deze maand gaat het Science Café Wageningen over cyborgs en de ethische vragen die ze oproepen. Te gast zijn de psychiater Damiaan Denys van de Universiteit van Amsterdam en techniekfilosoof Pieter-Paul Verbeek van de universiteit Twente. Beiden geven aan dat ze niet komen voor vergezochte speculatie of sciencefiction. ‘Er zijn nu al heel veel realistische, ethische problemen,’ zegt Denys. Hij onderzoekt deep-brain stimulation, de implantatie van een electrode die bepaalde hersenregio’s stimuleert. Dit wordt al langer toegepast bij de ziekte van Parkinson, maar Denys gebruikt het nu voor psychische patiënten die op geen enkele behandeling reageren. Hij loopt hierbij tegen allerlei problemen aan. Zo dreigen sommige patiënten met zelfmoord om voor behandeling in aanmerking te komen. In andere gevallen vermindert de therapie symptomen niet, maar wordt de patiënt wel veel gelukkiger. Of de behandeling werkt wel, ten koste van een karakterverandering. Dit stelt Denys en zijn patiënten voor pijnlijke afwegingen. Toch vindt Denys dat bij deze patiënten veel mogelijk is: ‘Voor hen geldt vaak: het is dit of de dood.’ Volgens Verbeek roepen de hersenimplantaten veel vragen op omdat ze het vraagstuk van de persoonlijke vrijheid raken. De techniek tegenhouden is volgens hem echter niet het antwoord, wel vindt hij dat we er zorgvuldig mee om moeten gaan. Met de ethiek als hulpmiddel. ‘Mens en techniek zijn geen twee aparte domeinen, met de ethiek als grenswacht,’ zegt Verbeek. ‘De mens is niet te begrijpen zonder technologie. Bij elke nieuwe techniek vindt hij zichzelf opnieuw uit.’ Dat roept weerstand op, maar dat was altijd al zo. Ook toen mensen leerden schrijven of weer scherp konden zien dankzij een bril.
29 maart, 20 uur, Café Loburg. Met live muziek van de band Too Square. Science Café Wageningen is een initiatief van onder andere Resource.