<foto: de onderzoekers markeerden de tachtig vleeskuikens in de pluimveestal met een kleurstof en nummer>
De onderzoekers volgden tachtig vleeskuikens in een kippenstal van in totaal vijfduizend biologische vleeskuikens waar geen antibiotica werd gebruikt. Geregeld werd bij deze kuikens onderzocht of ze ESBL-bacteriën bij zich droegen. Bovendien testten de onderzoekers twintig kuikens ad random in de stal en namen ze monsters in de stal. De kuikens werden na een periode van tien weken afgeleverd bij een slachterij. Niet eerder volgden onderzoekers de spreiding van ESBL-producerende bacteriën op een pluimveebedrijf zo uitgebreid.
Allemaal besmet
In de eerste ronde van vijfduizend kuikens had bijna dertig procent van de kuikens bij aankomst de ESBL al onder de leden. Dus moeten deze bacteriën ook al bij de broederij hebben gezeten, veronderstelt onderzoeker Lisette Graat. ‘Maar dat bedrijf hebben we niet onderzocht.’ In de tweede ronde kuikens had geen van de tachtig kuikens ESBL bij aankomst, maar wel eentje van de twintig ad random gecontroleerde kuikens. Maar na drie dagen waren ze bijna allemaal besmet met ESBL, zowel de kuikens uit de eerste als tweede productieronde. ‘De besmetting zat dus ook in de stal. Die hebben we gemeten, bijvoorbeeld op het drinkwatersysteem, de voerbakken en in grondmonsters bij de boerderij.’
R
eservoirGeen enkele kip was de gehele periode tussen aankomst en slacht positief. De kuikens konden bij aankomst besmet zijn met een bepaald type ESBL-bacterie en daarna een ander type van deze bacteriën oplopen. Geen enkel genotype was dermate persistent dat het de gehele koppel kippen besmette. allemaal werden ze vervangen door andere typen of verdwenen ze, maar toch bleef er een reservoir van ESBL-producerende bacteriën in en rond de onderzochte vleeskuikens aanwezig. Bij de slacht was nog 39 procent (eerste ronde) en 81 procent (tweede ronde) van de kippen besmet met ESBL-producerende bacteriën.
Daarmee bevestigde dit onderzoek eerder onderzoek dat 70 procent van de vleeskuikens met ESBL het slachthuis in gaat. De kippen worden daar niet ziek van, gezonde mensen ook niet, maar zwakke patiënten en ouderen kunnen infecties krijgen met ESBL-bacteriën in het ziekenhuis. Die leiden vooral tot urineweginfecties die moeilijker met antibiotica zijn te bestrijden.
Biologisch
Opvallend is ook dat ESBL persisteert in de keten voor biologisch kippenvlees, een keten waarin de pluimveehouders niet of nauwelijks antibiotica gebruiken. Dit maakt duidelijk dat het minderen van het antibioticagebruik in de veehouderij alleen onvoldoende is om ESBL uit te bannen, stelt Graat. ‘ESBL is ook al gevonden bij melkvee, kalveren, huisdieren en op groente. Ze zitten inmiddels overal en worden ook vaak uit het buitenland meegenomen.’
De groep wil graag vervolgonderzoek doen, want er zijn volgens Graat meer metingen en gegevens nodig om tot effectieve controlemaatregelen te komen. Dit eerste onderzoek is gefinancierd door de Wageningse Universiteit en het RIVM. ESBL-onderzoek is duur, met name de analyse van de monsters of de dieren besmet zijn met ESBL. Graat: ‘Dit was het maximaal haalbare. Nu zoeken we externe financiers.’