Wetenschap

Droogte doodt Afrikaanse olifant

Droogte speelt een steeds grotere rol bij de achteruitgang van de Afrikaanse olifant. Als het lang niet regent op de savanne, leggen veel dieren het loodje. Niet door een gebrek aan water maar door een tekort aan voedsel.
Rik Nijland

Dat blijkt uit onderzoek van Yussuf Wato in de Tsavo Conservation Area, een cluster van nationale parken in Kenya. Gedurende droogteperiodes verzamelen kuddes zich langs rivieren, omdat waterputten elders zijn opgedroogd. Dat zadelt de olifanten op met een duivels dilemma. Elke twee dagen moeten ze drinken; dwalen ze te ver af dan komen ze om van de dorst. Maar óók moeten ze steeds schaarser eten bij elkaar scharrelen in een beperkt gebied met veel soortgenoten. Duurt dat langer dan vier maanden dan raakt de voedselsituatie nijpend. Daarna ontstaat een slagveld. Wato, werkzaam bij de Kenya Wildlife Service en promovendus bij de leerstoelgroep Resource Ecology, onderzocht gedurende tien jaar de invloed van droogteperiodes. Daarvoor gebruikte hij gegevens over de vindplaats van karkassen, die rangers in Tsavo nauwgezet bijhouden. Alleen olifanten die niet waren gestroopt en niet doorziekte omkwamen, betrok hij bij het onderzoek. Sterfte onder olifanten treedt vooral op in droogteperiodes in de nabijheid van rivieren. Ook is er een duidelijke correlatie met de afname van de vegetatie (gemeten door een satelliet), concludeert hij in een artikel voor het novembernummer van Biological Conservation. Wato maakt daarin duidelijk dat droogte een natuurlijk mechanismeis dat de aantallen olifanten reguleert. In nationale parken waar de dieren ookgebruik kunnen maken van kunstmatige waterbronnen, bijvoorbeeld bij lodges, rijzen de populaties vaak de pan uit.

De nieuwe data geven aan dat droogte een zeker zo belangrijke factor is voor achteruitgang van de olifant.

Ignas Heitkönig

Soms zetten de beheerders in die parken dan het geweer in om te voorkomen dat de olifanten al het gras en ander groen opeten, waardoor ook gazelles en zebra’s zoudenverkommeren. Afschot is echter minder natuurlijk dan droogte, vindt Wato. Maar er is wel een keerzijde. De afgelopen veertig jaar is het aantal olifanten in Tsavo met tweederde afgenomen. Droogte leverde daar een ‘aanzienlijke bijdrage’ aan, denkt de onderzoeker. Klimaatmodellen voorpellen bovendien dat de neerslag op de savanne verder zal afnemen. Meestal wordt de teruggang van olifanten in Afrika toegeschreven aan stroperij en inkrimping van hun leefgebied. Eind september sloegen natuurbeheerders alarm over de groei van de illegale handel in ivoor. ‘De nieuwe data geven aan dat droogte een zeker zo belangrijke factor is voor achteruitgang van de olifant’, zegt co-promotor Ignas Heitkönig van Resource Ecology. Komen droogteperiodes in de toekomst vaker voor dan krijgen de olifantenpopulaties steeds minder tijd zich te herstellen, verwacht hij. ‘Daar komt de stroperij, die jaar in jaar uit verergert, dan nog eens bovenop.’

Leave a Reply


Je moet inloggen om een comment te plaatsen.