Of ik al weet op wie ik ga stemmen. Ik hang aan de telefoon met een goede vriend om onze gezamenlijke hobby lullen-over-de-belangrijke-dingen-des-levens-alsof-we-zelf-precies-weten-hoe-de-wereld-in-elkaar-zit uit te oefenen. Met de nodige gezonde dosis zelfspot levert dat de heerlijkste gesprekken op. Kunnen we er weer een week tegenaan. Maar goed. Op wie ik ga stemmen. Terwijl links-met-vleugje-rechts in mij naar boven komt mopper ik over die vunzige liberalen of nog erger, die zelf benoemde liberalen zonder echt liberaal te zijn (lezen zij überhaupt hun eigen verkiezingsprogramma?). Aan de andere kant van de lijn klink ik ongetwijfeld als een idealistische linkse hippie.
Terwijl we verder kibbelen over hoe Nederland geregeerd zou moeten worden en we weer uitkomen op het vraagstuk waar we fundamenteel anders over denken (heeft iedereen gelijke kansen in Nederland en moet je gewoon zelf je kansen creëren of beginnen sommige mensen wel degelijk met een achterstand) merkt één van ons op dat er een speciale kieswijzer is voor promovendi. Normaal ben ik wat terughoudend met kieswijzers, want weinig ruimte voor nuance, maar als student is deze zeker interessant. Wat me vooral opvalt is de eerste stelling: ‘promoveren is werk’.
Promotiestudent
Aanleiding is natuurlijk de proef om studenten niet langer een salaris uit te keren maar een beurs. Na flink wat uitstel zijn het uiteindelijk alleen de Rijks Universiteit Groningen en de Erasmus Universiteit Rotterdam die de proef met de promotiestudent aan zijn gegaan en is ook de minister van Onderwijs minder positief over het idee. Die beurs is gelijk aan het salaris van een PhD-student met als groot verschil dat je geen werknemersrechten hebt. Je bouwt geen pensioen op, hebt geen recht op een werkloosheidsuitkering of recht op zwangerschapsverlof. Voordeel zou zijn dat er meer studenten kunnen promoveren. Goed voor de kenniseconomie. Bovendien kunnen promovendi dan zelf een onderzoeksveld kiezen met gedurfdere promotieonderzoeken als resultaat. Bijkomend voordeel zou zijn dat promotiestudenten niet langer les hoeven te geven. Ze zouden dan meer tijd hebben voor eigen onderzoek en dus sneller klaar zijn.
Maar dit is precies wat links-met-vleugje-rechts in mij naar boven doet boven komen. In een nieuwsartikel over de proef haalt een woordvoerder van de RUG aan dat Nederland in Europa wat promoveren betreft een middenmoter is. In welk opzicht? Het leveren van promoties is geen lopende band werk. Ik denk dat we juist trots moeten zijn dat Nederland voorop loopt wat betreft arbeidsvoorwaarden voor PhD’ers.
Het lijkt een beetje op de traineeship-trend in werknemersland. Door het groeiend aanbod aan HBO en WO afgestudeerde studenten bieden bedrijven vaker traineeships aan met de vreemdste arbeidsvoorwaarden. Of eigenlijk geen. Natuurlijk zijn er ook goede vormen van traineeships. Maar het aantal bedrijven dat traineeships als verkapte stages verkoopt waarbij ze jou een stukje opleiding bieden en jij voor een paar jaar dan nog even stagiair bent, lijkt toe te nemen.
Studeren moet lonen
En die ontwikkelingen zijn jammer. Nu de studiebeurs is omgezet in een lening en opleidingskosten dus voor eigen rekening komen, moet een studie op een bepaald moment ook lonen. Het idee dat studeren mogelijk pas op erg lange termijn gaat lonen is funest voor een kenniseconomie. Juist door te laten zien hoe waardevol onderzoek is met volwaardige arbeidsvoorwaarden, haal je de meest talentvolle studenten binnen.