Verrassend veel sportpaarden in Nederland zijn overtraind, zegt onderzoeker Marinus Te Pas van Livestock Research. ‘Ik hoor van dierenartsen dat zo’n 60 procent van de paarden te hard of te langdurig trainen. Zelfs ervaren trainers hebben vaak niet goed door wanneer een paard overtraind dreigt te raken.’ Net als bij atleten heeft de trainer de overbelasting pas door als het paard steeds minder gaat presteren terwijl het keihard traint. Te Pas zocht samen met veterinaire onderzoekers in Utrecht een methode om die overbelasting in de spieren van het dier aan te tonen. Daartoe vergeleek hij het RNA (de genexpressie) in het spierweefsel van ongetrainde, normaal getrainde, overtrainde en afgetrainde paarden. Daarbij vielen hem drie dingen op. Bij overtrainde paarden zitten de spierweefselcellen anders aan elkaar vast dan bij normaal getrainde paarden. Ten tweede hebben ze een hogere genexpressie van genen die betrokken zijn bij celdood en ten derde hebben ze een afname van expressie van genen die het immuunsysteem reguleren. De genexpressies op deze drie kenmerken tussen normaal getrainde en overbelaste paarden verschillen een factor 2 of meer, zegt Te Pas. Dat maakt ze tot geschikte biomerkers, meldde hij afgelopen maand in The Veterinary Journal. Met die uitkomst heeft Te Pas nog geen meetinstrument in de praktijk. Het is belastend voor paarden om routinematig spierweefsel bij ze af te nemen. Daarom zoekt Te Pas financiers voor een vervolgproject om de RNA-expressie te vertalen naar eiwitten in bloed, speeksel of urine. Als dat lukt, kan de mate van overbelasting snel en simpel worden aangetoond. Het is belangrijk dat er zo’n biomerker wordt ontwikkeld, zegt de onderzoeker, want overtraindheid schaadt het welzijn van het paard. Overtrainde paarden zijn gevoeliger voor ziekte en ze zonderen zich vaak af van andere paarden, terwijl het kuddedieren zijn. Bovendien duurt het herstel lang, als het al is te herstellen. Als je de trainingsarbeid van de overtrainde paarden afbouwt, hebben ze na 4 weken nog steeds een verminderde weerbaarheid en andere verbinding van de spiercellen, bleek uit het onderzoek. Dit doet denken aan een burn-out bij mensen, zegt Te Pas.
Biomerkers tonen overbelast sportpaard aan
Overtraining van sportpaarden is een serieus probleem. Livestock Research heeft nu biomerkers gevonden waarmee de overbelasting bij het paard kan worden aangetoond.
