Wetenschap
Natuur & milieu

‘Afvalzuivering kan meeste fosfaat terugwinnen’

De fosfaatvoorraad in de wereld is eindig. Dus moeten we nadenken over besparing en recycling van fosfaat. Promovendus Heleen van Kernebeek komt met een opmerkelijke conclusie: recycling van onze uitwerpselen levert de meeste fosfaatwinst op.
Albert Sikkema

Beeld (c) Shutterstock

Bij fosfaat denken velen gelijk aan diervoer, dierlijke mest en kunstmest, want zonder deze stof was de landbouw niet zo productief. Er is ruwweg een fosfaatvoorraad in de mijnen voor nog ongeveer 300 jaar, een relatief korte periode. Daarom is het belangrijk om het fosfaatverlies in ons voedselsysteem te minimaliseren.

Het fosfaat in meststoffen dat door uitspoeling in het milieu terecht komt, is wereldwijd een belangrijke verliespost, zegt onderzoeker Heleen van Kernebeek, werkzaam bij Wageningen Livestock Research en promovendus bij Dierlijke Productiesystemen en Plantaardige Productiesystemen. In Nederland valt dat verlies mee. Circulair Om fosfaatverliezen te minimaliseren moeten we ons voedselsysteem circulair inrichten, zegt Van Kernebeek, en dan gaat het om het voorkomen van alle fosfaatverliezen in het hele voedselsysteem. Daarom ontwikkelde ze een model dat alle fosfaatstromen in een voedselsysteem kwantificeert, gevoed met Nederlandse gegevens. Daaruit blijkt dat we het meeste fosfaat kunnen terugwinnen uit humane excreta.

Riool

De reden: in ons voedsel zit veel fosfaat en dat gaat na consumptie linea recta het riool in. Hoe hoger onze fosfaat-inname, bijvoorbeeld door de consumptie van veel melk, des te belangrijker wordt het om dit fosfaat uit humane excreta te recyclen. Al dat fosfaat komt terecht bij de waterzuivering, die het fosfaat verwijdert. Dat fosfaat wordt nu verwerkt in asfalt, zegt Van Kernebeek.

Met recycling van fosfaat uit onze poep en urine kunnen we kunstmest besparen. Hoe goed dat uitvoerbaar is, weet Van Kernebeek niet. ‘Dat heb ik niet onderzocht. Met het model probeer ik grip te krijgen op de fosfaatstromen in ons voedselsysteem en ik probeer de gevolgen van bepaalde maatregelen te laten zien.’

Verspillen

Ze noemt bijvoorbeeld het verminderen van voedselverliezen. ‘Als we minder voedsel verspillen, kunnen we onze voedselvraag op minder hectare grond realiseren. Tegelijkertijd moeten we beseffen dat we dan minder verspild afval min of meer gratis aan dieren kunnen voeren. Het is dus belangrijk om akkerbouw, veehouderij en humane consumptie in samenhang te bekijken.

Diermeel

In een circulair voedselsysteem is ook hergebruik van diermeel – afval van de vleesverwerkende industrie – belangrijk. ‘Dieren leggen fosfor vast in hun botten, maar fosfor uit karkassen mag vanwege voedselveiligheidsrisico’s nu niet gerecycled worden binnen het voedselsysteem. Dat is ook een verliespost.’ Nieuwe technieken, risicoanalyses en regelgeving moeten uitkomst bieden om fosfaat uit diermeel binnen het voedselsysteem te kunnen recyclen.

Met haar modelstudie, die ze deze maand publiceerde in het wetenschappelijke tijdschrift Animal, hoopt Van Kernebeek een bijdrage te leveren aan circulaire voedselsystemen.

Leave a Reply


Je moet inloggen om een comment te plaatsen.