Guppies zijn één van de vissoorten die hun jongen levend ter wereld brengen © Shutterstock
Niet alleen zoogdieren zijn levendbarend, ook sommige reptielen of vissen. Een voorbeeld is de familie van levendbarende tandkarpers (Poeciliidae) zoals guppies, mollies en zwaarddragers. Ondanks de voordelen, zoals verder ontwikkelde jongen, heeft deze vorm van voortplanting ook een aantal nadelen ten opzichte van eieren leggen. Zo’n dikke buik belemmert bijvoorbeeld de voortbeweging en dat maakt het moeilijker voor de vissen om te vluchten voor roofdieren. ‘Over het effect van zwangerschap op voortbeweging is weinig bekend’, vertelt Fleuren die promoveerde bij Experimentele Zoölogie.
Fleuren’s onderzoek is uniek omdat hij voor het eerst 3D beelden maakte van de ontsnappingsreacties van volwassen vissen. ‘Dit is realistischer dan 2D, omdat in de natuur roofdieren juist vaak van onder of boven komen en de vis alle kanten op vlucht.’
Slanker
In zijn eerste experiment vergeleek Fleuren de buikomvang tijdens de zwangerschap van twee nauwverwante soorten: Poeciliopsis gracilis en Poeciliopsis turneri. De eerste voorziet haar embryo’s van voeding via een dooier en de tweede via een placenta. Fleuren: ‘Bij een dooier is al het voedsel voor de jongen vanaf de start aanwezig en dat betekent dat de vis bij aanvang van de zwangerschap al vrij dik is. Vissen met een placenta zijn gemiddeld slanker tijdens de zwangerschap.’
Naast het effect van een placenta, onderzocht Fleuren ook het effect van superfoetatie. Dat betekent dat de vis zwanger is van jonkies van verschillende leeftijden van meerdere mannetjes. Daardoor bevallen de vissen vaker, maar krijgen per keer wel minder jongen. Uit de 3-D opnames blijkt dat deze vissen gemiddeld een constantere en kleinere buikomvang hebben.
Zwemtest
Vervolgens onderzocht Fleuren met een high speed camera in hoeverre zwangerschap de zwemprestaties van de vissen belemmerde. Om snel weg te zwemmen van een roofdier kromt de vis haar lichaam namelijk in een C-vorm en met een dikkere buik lukt dit minder goed.
Bekijk hier een filmpje van de vluchtreactie van de vis:
Op basis van deze resultaten verwacht Fleuren dat vissen met een placenta beter kunnen zwemmen dan vissen met een dooier, omdat ze gemiddeld slanker zijn. Hij heeft echter geen directe vergelijking gemaakt tussen de zwemprestaties van beiden. Hoewel superfoetatie leidt tot een gemiddeld slanker lichaam, is het volgens Fleuren niet te zeggen of ze hierdoor ook beter kunnen zwemmen. ‘Superfoetatie komt bij veel soorten voor, en daar spelen ook andere eigenschappen een rol, waar we nu geen rekening mee hebben gehouden.’