Wetenschap - 1 januari 1970
Zeewater zoet maken kan goedkoop
Zeewater op een goedkope manier omzetten in zoet water, wie wil dat niet? Volgens Wageningse milieutechnologen kan het ook echt, door het water met elektroden onder spanning te zetten met speciale elektroden. De eerste resultaten zijn zeer veelbelovend.
Er bestaan al wel methoden om zout water zoet te maken, zoals door het water te verdampen of door speciale membranen te persen. Maar dit zijn dure, energievragende en vaak complexe technieken.
De hoogleraar en zijn promovendus zetten in op een nieuwe, vrij eenvoudige techniek; de zogenaamde capacitieve de-ionisatie. Hierbij wordt in een waterkolom een spanningsverschil gecreëerd met behulp van twee elektroden. De zoutionen bewegen door hun lading naar de elektroden, en het zoutvrij geworden water kan worden afgetapt. Rulkens: ´Het mooie is dat je na verloop van tijd de elektroden kunt ontladen waardoor je een deel van de stroom die je er in hebt gevoerd, kunt terugwinnen.´
De eerste proeven maken duidelijk dat met deze techniek een hoog rendement is te bereiken: ´Als je 10 liter brak water invoert, produceer je 9,5 liter zoet water´, zegt promovendus ir. Bart van Limpt van de sectie Milieutechnologie.
Van Limpt testte de techniek en vergeleek elektroden van verschillende materialen. Koolstof kwam er het beste uit. Geweven koolstofvezels en koolstofplastic, een mengsel van koolstofpoeder en een polymeer, gaven verreweg het beste resultaat, na conventionele koolstoffen zoals grafiet.
Van Limpt: ´De geweven koolstofvezel heeft het grootste interne oppervlak en trekt daarom meer zoutionen aan. Het vermogen om zout aan te trekken van geweven koolstof is naar schatting meer dan duizend keer zo groot dan de capaciteit van een grafiet elektrode.´
Een extra voordeel van de techniek is dat hij energiezuinig is. Als je de elektroden ontlaadt, kan meer dan vijftig procent van de stroom die is ingevoerd, worden teruggewonnen. Het ontladen gebeurt als de elektroden verzadigd zijn met zoutionen, door het slim koppelen van laad- en ontlaadstappen, zegt Van Limpt. De terugwinning van stroom is te vergelijken met een elektrische auto. ´Als de auto afremt, stop je de hierbij vrijkomende energie in een condensator. Als je gaat rijden, ontlaad je deze weer. Zo verdien je een hele hoop stroom terug.´
´We zitten nog in de experimentele fase, maar we zien nu al dat dit een energiezuinig systeem is. We verwachten dat zo´n systeem kan draaien op een simpele accu of zonnecel en dus goed toepasbaar is in ontwikkelingslanden.´ Na deze eerste veelbelovende resultaten zal het systeem in grotere schaal worden getest.
Het resulterende sterk geconcentreerde zoute water moet nog wel worden afgevoerd. En er zijn nog best wat vraagtekens te zetten bij de praktische toepasbaarheid en de kosten van de ontzoutingstechniek. Want onafhankelijk van de techniek kunnen er kosten zijn waardoor het gebruik van zeewater voor drink- of irrigatiewater niet haalbaar is. Zo merkt hoogleraar Meet-, regel- en systeemtechniek prof. Gerard Bot op: ´Je kunt weliswaar prachtige ideeën hebben om water diep uit de grond te halen, zeewater te ontzouten of zoutwaterkassen in de woestijn te bouwen. Het kan allemaal onhaalbaar zijn als je het water over grote afstanden moet transporteren en daarvoor dure pijpleidingen moet aanleggen. De crux bij dit soort projecten zit hem vaak in de transportkosten.´
/ Hugo Bouter