Wetenschap - 1 januari 1970

Wetenschappers eens met ophokplicht

Alle commerciële pluimveebedrijven moeten hun kippen binnen houden om een uitbraak van vogelpest te voorkomen, besloot minister Veerman op advies van een commissie van deskundigen. Dr Guus Koch zat in die commissie. Koch werkt bij het Centraal Instituut voor Dierziektecontrole (CIDC), onderdeel van Wageningen.

‘We weten niet hoe groot het risico van invoer van de ziekte door trekvogels precies is’, zegt Guus Koch. ‘Maar het snelle verloop van de uitbraak van vogelpest in Azië wijst op de rol van wilde vogels bij de verspreiding ervan. Russische ornithologen denken dat ook. En er kunnen trekvogels vanuit Azië naar hier komen. Bovendien gaat het om hoog pathogene aviaire influenza, die besmettelijker is dan de laag pathogene variant die in 2003 de vogelpest veroorzaakte. Omdat het niet uit te sluiten is dat besmette trekvogels uit bijvoorbeeld Kazachstan hierheen komen, hebben we uit voorzorg besloten tot ophokken, op z’n minst tot begin 2006. Bedenk wel dat in Azië al vijftig mensen overleden zijn aan de ziekte en dat zijn er mogelijk nog meer.’
‘Er zijn inderdaad een aantal soorten trekvogels die vanuit gebieden waar nu vogelpest is, naar hier kunnen komen’, zegt drs Hans Schekkerman die trekvogels bestudeert bij Alterra Texel. ‘Bijvoorbeeld kuifeenden of kolganzen. Maar de kans dat die bij pluimvee komen is erg klein. Ze blijven in natuurgebieden en hebben niks te zoeken bij een pluimveehouderij. Dus dan zou het virus moeten komen van naar beneden vallende uitwerpselen, wat me een kleine kans lijkt. Maar het is inderdaad niet uit te sluiten.’
Het CIDC pleit sowieso voor minder contact tussen kippen en wilde vogels, ook onder normale omstandigheden. ‘Het buiten houden van kippen leidt hoe dan ook tot risico van invoer van dierziektes vanuit wilde vogels’, zegt Koch. Maar ook de dichte concentratie van de bedrijven in de gebieden waar kippen gehouden worden, is een probleem, zegt Koch. Door een minder groot aantal kippen per vierkante kilometer zou de kans op introductie van ziektes niet kleiner worden, maar de snelle verspreiding ervan wel.
‘Landbouwminister Veerman volgt met zijn besluit voor een ophokplicht en het buiten schot laten van de bio-industrie wederom slaafs de bio-industriebelangen’, schrijft Marianne Thieme, directeur van de stichting Wakker Dier. Volgens Thieme zijn de deskundigen niet onafhankelijk en heeft de minister ze onder druk gezet om dit advies te geven. ‘Dat is onjuist’, zegt Koch. ‘Het zijn onafhankelijke deskundigen die niet door de minister betaald worden. We hebben naar eer en geweten gewerkt. Het besluit tot ophokken is genomen op basis van veterinair technische argumenten.’
Volgens minister Veerman, en Koch beaamt dat, kunnen biologische pluimveehouders en ‘vrije uitloop houders’ hun eieren gewoon als biologisch ei of scharrelei blijven verkopen, ook al hebben de dieren geen vrije uitloop meer. Want het gaat om een tijdelijke maatregel. Dr. Peter Groot Koerkamp, die bij de Animal Sciences Group werkt aan diervriendelijke stallen voor pluimvee, vindt dat niet verstandig. De biologische eieren verliezen hun goede imago als ze gewoon verkocht worden zonder dat de kippen ook echt buiten hebben gelopen. ‘Niet Veerman beslist daar over, maar de consument,’ zegt Groot Koerkamp. Hij ziet wel mogelijkheden om in de toekomst scharrelkippen buiten te laten, en toch de kans op contact met wilde vogels klein te houden. ‘Kippen houden van nature niet van open vlaktes en hebben geen echte behoefte aan waterpoelen. Dus het is heel goed mogelijk om een natuurlijke omgeving te maken waarin kippen zich lekker voelen, en watervogels juist niet.’
In totaal moeten zes miljoen legkippen in hun hok blijven terwijl ze normaal gesproken naar buiten mogen, blijkt uit cijfers van econoom Peter van Horne van het LEI. Ongeveer 21,5 miljoen legkippen komen nooit uit hun hok. / JT