Wetenschap

Wetenschap op hoog niveau

Gaat een luchtballon precies zo hard als de wind? Meteoroloog en bergsporter Bert Heusinkveld nam de proef op de som. Don’t try this at home!
Roelof Kleis

Foto: Willem Hijink

De foto op zich roept bij sommigen al vlinders in de buik op. Geen last van? Bekijk dan het bijbehorende filmpje op deze pagina eens. Heusinkveld onderneemt daar een huiveringwekkend soort ruimtewandeling om de windmeter even goed te richten. Een paar honderd meter lager schuift de wereld rondom het meetstation Cabauw bij Utrecht onder hem door.

Die vergelijking met een ruimtereis komt van Heusinkveld zelf. ‘Ik voelde me een beetje als een astronaut. Het was onwerkelijk om onder die ballon te hangen. Als de brander aangaat, maakt zo’n ballon hartstikke veel lawaai, maar onder die mand was het stil. Een hele rare ervaring. Ik ben als klimmer natuurlijk wel wat gewend. Maar normaal als ik abseil zie ik eenrotswand onder me. Nu zag ik schepen, weilanden en bomen. En boven een dun touwtje en een mand.’

En dat alles voor de wetenschap, want de waaghalzerij diende wel een doel. De windmetingen zijn onderdeel van het promotieonderzoek van Cisco de Bruijn van het KNMI. De Bruijns’s promotor is hoogleraar Bert Holtslag van de leerstoelgroep Meteorologie en luchtkwaliteit. De club dus waar ook Heusinkveld werkt. De Bruijn wil weten of een luchtballon zelf gebruikt kan worden als windmeter. Luchtballonnen drijven mee met de wind. Maar gaat een ballon precies zo hard als die wind?

Om dat uit te vogelen is nauwkeurige apparatuur nodig. En laat Heusinkveld nou juist zo’n meter hebben aangeschaft. ‘Een windmeter die 50 keer per seconde meet. Ik heb ‘m aangeschaft voor onderzoek van promovendus Martin Sikma. Die heeft het ding gebruikt voor onderzoek naar rijstvelden in Japan.’ Dat Heusinkveld daarbij een geoefend bergsporter is, kwam bovendien mooi van pas. De windmeter onder de mand is pas in de lucht gemonteerd.

Ik voelde me een beetje als een astronaut. Het was onwerkelijk om onder die ballon te hangen

Bet Heusinkveld

De metingen moeten uitwijzen of en hoe je luchtballonnen in kunt zetten als windmeters. Heusinkveld: ‘Het KNMI heeft een app ontwikkeld speciaal voor luchtballonnen. De app geeft nauwkeurig weer waar de ballon is. Dus van elke ballon die in de lucht is, weten we de positie, hoogte en snelheid’. Door die gegevens naast de windmetingen te leggen, kan worden afgeleid hoe de ballon reageert op veranderende wind. Een soort crowd-sourcing voorballonvaarders.

Voor Heusinkveld was het de eerste keer in een ballon. Het filmpje is gemaakt met zijn camera, bevestigd aan een selfie-stick. ‘Eigenlijk is het een golfbal-retriever. Dat is zo’n ding waarmee golfers ballen uit het water vissen. Die zijn namelijk langer dan een selfie-stick, endus heb ik een breder beeld. Ik heb het uiteinde van de stick platgemaakt en mijn camera erop bevestigd.’ Als je goed kijkt zie de stok nog wel.

Om helemaal eerlijk te zijn, is het filmpje nep. Dat wil zeggen: Heusinkveld doet alsof-ie nog wat aan de meter moet rommelen. ‘We waren zo druk bezig dat de eerste keer dat ik overboord stapte niet is gefilmd. De tweede keer ging er iets met de camera mis. De opname is van de derde keer dat ik overboord ging.’ Het wow-effect is er niet minder om. Het water op de achtergrond is overigens de Rijn. De vlucht ging van Bergambacht naar net buiten Nieuwegein.

Leave a Reply


Je moet inloggen om een comment te plaatsen.