Foto: A.E. van Kooten
Volgens Kwakernaat wordt al ruim tien jaar aan oplossingen gewerkt. ‘Vijftien jaar geleden is het programma Waterbeheer 21ste eeuw vastgesteld, om de verwachte effecten van de klimaatverandering op te vangen. Daarin zit met name een aanpak om de verwachte toenemende wateroverlast op te vangen. Dat programma is al enige jaren in uitvoering. Er zijn waterbergingsgebieden ingericht, bijvoorbeeld in Park Lingezegen bij Arnhem-Zuid, om tijdelijk overtollig water uit de stad op te slaan, en gemeenten gaan steeds vaker de afvoer van regenwater naar het riool afkoppelen, om te voorkomen dat het riool overbelast raakt bij zware buien.’
Droogte
‘Overigens kan het door de klimaatverandering ook lange perioden droog zijn, en dat kan een nog groter probleem worden, zelfs in Nederland. Daarom moet je waterbergingsgebieden wellicht ook gebruiken als voorraadbassins voor droge perioden. De waterberging moet natuurlijk niet vol staan als er veel regen aankomt, maar daar kun je op anticiperen met een betrouwbare 14-daagse weersverwachting.’
‘Dit hebben we voor de waterberging in Park Lingezegen uitgewerkt. Die berging watert af in de Linge. In droge perioden kan deze waterberging er voor zorgen dat fruittelers in de Betuwe voldoende kunnen beregenen. Voor de waterbeheerder hebben we hiervoor, samen met MeteoGroup en Eijkelkamp BV, een app gemaakt waarmee hij kan anticiperen op verwachte ontwikkelingen in het weer en de rivierstand. Zo moet je creatief inspelen op klimaatverandering. Het is een pakket van diverse maatregelen.’
Meer maatregelen zijn dus niet mogelijk?
‘Als je ook wateroverlast bij de meest extreme regenval zou willen voorkomen, dan kost dat kapitalen. Daar is nu niet voor gekozen. Onderdeel van het huidige beleid is dat watergebruikers – denk aan landbouw en bewoners – begrip moeten krijgen dat ze een heel enkele keer last gaan krijgen van water op het land of op straat.’
‘Wel zijn we nu aan het kijken wat je nog meer kunt met een waterbergingsgebied dat maar een beperkt aantal dagen per jaar onder water staat. Zo bereiden we nu een project voor om een waterbergingsgebied te gebruiken als energiebuffer. Als bij lage vraag en groot aanbod de elektriciteit heel goedkoop is of zelfs een negatieve prijs heeft, pomp je water uit de rivier in de waterberging met een turbine. Als de energieprijs hoog is, laat je het water weer weglopen en win je de energie met winst weer terug. Zo help je de energietransporteur om het energie-aanbod te bufferen, waardoor het net niet overbelast wordt. Je kunt waterberging ook combineren met recreatie en natuurontwikkeling.’
Maar hoe voorkomen we wateroverlast in midden-Limburg?
‘Bij zware regenval moet je het water zoveel mogelijk stroomopwaarts vasthouden, zodat er zoveel mogelijk water in de bodem zakt en je het benedenstrooms droog houdt. In Limburg wateren veel kleine beken af in de Maas. Juist op die plekken, waar veel bebouwde kernen zijn, kan wateroverlast ontstaan. Dat kun je voorkomen met bovenstrooms vasthouden van water en een bergingsgebied benedenstrooms.’