Wetenschap - 7 februari 2011

Wageningen werkt aan nieuw lapje vlees

Voeding

De universiteiten van Wageningen en Utrecht gaan samen kweekvlees ontwikkelen. Dit nieuwe vlees is gemaakt van spierweefsel, maar er komt geen dier meer aan te pas.

In plaats van de koe, het varken of de kip doen stamcellen het werk. Kweekvlees wordt gemaakt door uit stamcellen spierweefsel te laten groeien. In principe volstaat daartoe een stamcel uit een dier, dat daarvoor zelfs niet gedood hoeft te worden. Het idee van kweekvlees bestaat al lang. De Nederlander Willem van Eelen bedacht het proces al begin jaren vijftig van de vorige eeuw. Maar de techniek was destijds nog niet zover om daar handen en voeten aan te geven. De stamceltechniek bracht daar verandering in. In 1999 vroeg Van Eelen patent aan op zijn vinding. Samen met onder andere de universiteit van Utrecht werd vervolgens gewerkt aan kweekvlees.
Ethiek
Utrecht en Wageningen gaan daar nu samen een vervolg aan geven. In Utrecht vindt het kweekonderzoek plaats onder leiding van vleesprofessor Henk Haagsman. Wageningen bestudeert de ethische en maatschappelijke aspecten rondom kweekvlees. Die samenwerking tussen techniek en ethiek is tamelijk revolutionair, legt projectcoordinator en toegepast filosofe Cor van der Weele uit. 'Gebruikelijk is dat de techniek er eerst is en daarna bemoeien ethici en filosofen zich ermee in de rol van criticus en afremmer van de ontwikkelingen. Hier zijn de rollen omgedraaid. De samenleving vraagt om kweekvlees, onder andere uit oogpunt van dierenwelzijn. De ethiek is dus aanjager van de techniek.'
Consument
Van der Weele bestudeert als filosofe de ethische en morele aspecten van kweekvlees. Socioloog Gerben Bekker onderzoekt de houding van mensen ten opzichte van kweekvlees en hoe die houding is te beinvloeden. De samenwerking tussen Wageningen en Utrecht moet een product opleveren dat aansluit bij de wensen van de consument. Volgens Van der Weele moet voorkomen worden dat kweekvlees dezelfde moeizame weg volgt als de acceptatie van genetisch gemodificeerd voedsel.'
Het onderzoek wordt gefinancierd door het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. Op het ministerie werd deze week het project formeel gestart. Kweekvlees zou de oplossing kunnen zijn voor de almaar groeiende vraag naar vlees in de wereld. Gekweekt vlees is een van de mogelijke alternatieve eiwitbronnen, naast insecten, algen en planten. Wageningen speelt in al dit onderzoek een prominente rol.
Gehakt
Het ingezette onderzoek duurt vier jaar. De kans dat er in die termijn een gekweekt lapje vlees op de markt komt, is overigens verwaarloosbaar. 'We staan nog maar aan het begin van de ontwikkelingen', zegt professor Haagsman. Een lapje vlees is zowiezo voorlopig te hoog gegrepen. Met gehakt zou Haagsman al heel blij zijn.