Organisatie - 1 januari 1970

Wageningen heeft evenveel Nobelnominaties als ‘Lunteren’

De dierfysioloog prof. Gerrit Grijns is als enige Wageninger twee keer voorgedragen voor de Nobelprijs voor fysiologie of medicijnen. Wageningen heeft daarmee evenveel nominaties als de ‘Universiteit van Lunteren’, zo blijkt uit de database die de Zweedse Nobelstichting openbaar heeft gemaakt.

Nominaties voor de Nobelprijs zijn vertrouwelijk en de namen van genomineerden en voordragers worden minstens vijftig jaar geheimgehouden. De Nobelstichting heeft nu de database van de voordrachten voor de Nobelprijs voor fysiologie of medicijnen in de periode 1901-1949 openbaar gemaakt. Hieruit blijkt dat de Wageningse hoogleraar dierfysiologie Gerrit Grijns (1865-1944) zowel in 1926 als 1927 voor de prijs is voorgedragen. In beide gevallen samen met zijn leermeester, de Utrechtse geneeskundige prof. Christiaan Eijkman (1858-1930). Eijkman kreeg de prijs uiteindelijk in 1929, voor zijn baanbrekende werk aan vitaminegebrek.
Het was Eijkman die in het voormalig Nederlands-Indië als eerste de verlammingsziekte beriberi in verband bracht met het ontbreken van het zilvervlies bij machinaal gepelde rijst. Hij veronderstelde echter dat in het vlies een tegengif zit tegen een giftige stof in de rijst. Zijn assistent Grijns meende dat het vliesje een stof bevat die onmisbaar is voor een gezonde stofwisseling. Door te spreken van ‘partiële honger’ en ‘protectieve stof’ was hij de eerste die het begrip vitamines handen en voeten gaf.
Na terugkomst in Nederland werd Grijns in 1926 hoogleraar in Wageningen. De Nobelprijs ging aan zijn neus voorbij. Dit leverde Grijns het imago op van miskend ontdekker van de vitamines. Hij is zelfs niet bekend genoeg om door te dringen tot de laatste tien kandidaten voor de titel ‘Grootste Wageninger’.
Uit de Zweedse database blijkt verder dat het aantal nominaties voor de Wageningse universiteit even groot is als die voor de ‘Universiteit van Lunteren’. Onder die noemer staan in de database abusievelijk twee van de drie nominaties voor de beroemde geneticus Hugo de Vries (1848-1935) van de Universiteit van Amsterdam, die na zijn pensionering in Lunteren woonde. / GvM