© Joost Uittenbogaard. Reynout Hana, juryvoorzitter burgemeester Geert van Rumund en Ton van den Born. Op de achtergrond spreekstalmeester Martin Ruiter.
Hana moet zijn titel de komende twee jaar wel delen. Hij eindigde gedeeld eerste met freelance-journalist Ton van den Born, die uitkwam voor het team (Digi)Taalhuis. Beiden maakten 12 fouten. Dat is ruim onder het gemiddelde van de avond, dat op ruim 31 fouten uitkwam. De opsteller van het dictee, prinses Laurentien, had zich duidelijk uitgeleefd op de tekst, die – hoe ironisch – over laaggeletterdheid ging.
Moeite
Dat was niet toevallig. De opbrengst van de avond, 10.000 euro, gaat naar de aanpak van laaggeletterdheid in Wageningen. Eén op de negen volwassenen in ons land is laaggeletterd. Die moeite met lezen en schrijven vormt een grote belemmering om volwaardig mee te doen in de samenleving. Het geld wordt gebruikt om laaggeletterdheid in de stad aan te pakken. Het (Digi)Taalhuis gaat een plan hiervoor maken.
Een kwestie van veel lezen
Reynout Hana
Het dictee werd voorgedragen door D66-politica Pia Dijkstra. Zij sloeg zich in rap tempo door de zinnen die bol stonden van de linguïstische instinkers en culinaire hoogstandjes als bouillabaisse, coq au vin en gazpacho, waar menig hooggeletterde taalliefhebber zijn tanden op stuk beet. Zelfs het achtuurjournaal kwam voorbij. Dijkstra was jarenlang nieuwslezer bij de NOS.
Zorgvuldig
Reynout Hana en Tom van den Born lieten zich het minst in de war brengen door dit taalkundig geweld. Hana is jurist bij WUR, een professie waar zorgvuldig taalgebruik van essentieel belang is. Waar hij al die moeilijke woorden van kent? ‘Een kwestie van veel lezen’, zegt hij zelf. ‘En ik houd natuurlijk van taal.’ Het WUR-team haalde voor de vierde keer de titel binnen. Met gemiddeld 18 fouten troefde WUR het Schip van Blauw (22 fouten) en (Digi)Taalhuis (22,42 fouten) af.
Lees hieronder de tekst van het dictee.
Groot Wagenings Dictee 2017
Semi-intellectuele slimmeriken die in geprivilegieerde situaties zijn grootgebracht, denken dat ze in allerijl limericks, distichons, elegieën en linguïstische anekdotes uit hun mouw kunnen schudden, en in alle contreien van het Koninkrijk der Nederlanden gaan vooraanstaande medeburgers ervan uit dat taal voor iedereen appeltje-eitje is.Zo’n deplorabele ivorentorenhouding doet de kwintessens van een maatschappijbrede problematiek teniet.Het is impardonnabel dat deze asymmetrische visie op de werkelijkheid niet vaker langskomt in het achtuurjournaal terwijl we worden doodgegooid met shockerende beelden over het Midden-Oosten en de derdewereldlanden.Deze lacune in onze informatievoorziening is niet bevorderlijk voor onze affiniteit met laaggeletterdheid, in mijn ogen de belangrijkste randvoorwaarde van onze participatiemaatschappij.Goedgeïnformeerde en empathische mensen bagatelliseren een thema niet dat zo nabij ons eigen bestaan ligt.Zij labelen mensen die huiveren van taalkundige tierelantijnen niet als dommeriken en naïevelingen.Het halsstarrig en consequent negeren van deze heikele tweedeling heeft nochtans desastreuze consequenties en leidt soms tot kafkaëske taferelen.Zo is een lucullusmaaltijd geenszins rechttoe rechtaan als een omhooggevallen gepiercete en getatoeëerde ober tijdens een amoureus dinertje zelfingenomen vraagt: “Prefereert u de exquise focaccia met gekonfijte foie gras, gazpacho of gekaramelliseerde pannenkoeken? Houdt u meer van crustaceeën met guacamole, coq au vin of bouillabaisse?”Zo’n hautaine wat-maak-je-me-noublik kan ertoe leiden dat iemand toch maar voor een kant-en-klaarmaaltijd uit zijn vriezer kiest.Dit onacceptabele en bête koeioneren maakt mensen chagrijnig.