Klein Tank werkt al twee decennia bij het KNMI. Hij leidt daar de vakgroep R&D waarnemingen en datatechnologie en verdiende zijn sporen ondermeer met de ontwikkeling van klimaatscenario’s. Ook was hij auteurvan het hoofdrapport van het IPCC. Met ingang van deze maand is hij een dag in de week buitengewoon hoogleraar bij de leerstoelgroep Meteorologie en luchtkwaliteit. Daar gaat hij zich bezighouden met weer- en klimaatextremen. Buitengewone hitte, kou, nattigheid en droogte dus.
Hoogleraar Klimaatdiensten, dat klinkt niet erg extreem?
‘Die naam is inderdaad wat cryptisch. De samenleving is gewend aan weersverwachtingen en weerswaarschuwingen. Dat zijn diensten. Om die te leveren heb je een grote stroom aan informatie nodig. Het gaat erom die informatie ook voor klimaatverandering te ontwikkelen en die operationeel te maken, de samenleving te helpen de juiste beslissingen te nemen. Mijn opdracht is uit te zoeken welke info daarbij nodig is. Dat is een jong vakgebied waar nog veel in te onderzoeken valt.’
*Zoals?**
‘Hoe hangen trends die we zien in weer- en klimaatextremen onderling samen? Zware buien, hitte in de stad, waar zien we dat gebeuren? Kunnen we klimaatscenario’s maken die wat zeggen over extreem weer in de toekomst? En dan vooral op lokale schaal: krijgen we vaker storm aan de kust of overstromingen in een bepaald gebied. Wat zijn goede indicatoren voor de landbouw om rekening mee te houden. Als je zegt dat er 4 procent meer neerslag valt, wat betekent dat dan voor de sector? Hoe moet je een toename van zware buien vertalen naar dimensies van rioolbuizen? Welk gewas past bij het toekomstig klimaat? Wat zijn de gevolgen van klimaatverandering voor de gezondheidszorg?’
De inventiviteit van studenten is groot. Ik kom daardoor zelf ook weer op goede ideeën.
Wat is eigenlijk normaal weer?
‘Wereldwijd hanteren meteorologen dezelfde afspraak:normaal is een dertigjarig gemiddelde. Op dit moment is die normale periode1981-2010. In 2020 verandert die periode weer. Het gemiddelde weer op dit moment is dus eigenlijk dat van 1995, halverwege die periode van 30 jaar. In een opwarmend klimaat zitten we daar dus vaak boven. Normaal is dus een afspraak, niet meer en niet minder. Een rekenmodel, meer waarde moet je er niet aan hechten.’
En hoe weet je dan of weer extreem is?
‘Dat is wetenschappelijk een moeilijk te beantwoorden vraag. Je kunt weermodellen maken zonder klimaatverandering. Daarmee kun je berekenen hoe groot de kans is op extreem weer. Die kans kun je vergelijken met de extremen die we nu zien. Op basis daarvan kun je uitspraken doen over weersextremen. Maar je kunt natuurlijk nooit van een individueel extreem zeggen of het toe te schrijven is aan klimaatverandering of niet. Bovendien is een extreem niet altijd het werk van het klimaat. Soms is het ook gewoon een samenloop van omstandigheden. Noordenwind, aanvoer van water uit Duitsland en regen kunnen samen zorgen voor overstromingen van onze rivieren. Je moet dus niet alleen naar het klimaat kijken, maar ook andere omstandigheden erbij betrekken.’
Zin in je nieuwe baan?
‘Ja, ik vind dit heel leuk. Het werken met studenten geeft enorm veel nieuwe energie. De inventiviteit van studenten is groot. Ik kom daardoor zelf ook weer op goede ideeën. Het werken op de universiteit geeft mij de kans de verdiepingsslag te maken, waar ik bij het KNMI niet aan toe kom. Die verdieping is ook wat het KNMI wil.’