Fokkerij-onderzoeker Piter Bijma doet sinds 2004 genetisch onderzoek naar de sterfte door kannibalisme in legkippen. Samen met Esther Ellen en Katrijn Peeters onderzoekt hij of kannibalisme in de genen van de kip zit. ‘Hieruit blijkt dat de erfelijkheidsgraad van sterfte ten gevolge van kannibalisme 10 tot 25 procent bedraagt. Deze resultaten laten zien dat je met fokkerij de sterfte duidelijk kunt terugdringen.’ Voorts adviseert Bijma bedrijf Hendrix Genetics bij een selectieproef voor vreedzame kippen. Door steeds de sociale kippen te selecteren, kan de sterfte met 3 a 4 procent per generatie worden verminderd. Is hiermee een vreedzame kip (met intacte snavel) binnen bereik? ‘Wij werken met een zuivere foklijn, niet met een commerciële kruising. De legkip die bij de boer loopt is een gekruiste nakomeling van de zuivere lijnen. Dus voordat dit bij de boer is, moet het resultaat naar de kruising worden vertaald. Dat kost een aantal jaren. Punt is wel dat onze lijn wordt gehouden in kleine groepjes in legbatterij (momenteel in Canada). In Nederland worden kippen niet meer in de legbatterij gehouden. In grote groepen kan de sterfte door kannibalisme veel verder oplopen, maar dat moeten we nog verder onderzoeken.’ Jullie mikken op een sterftepercentage van 10 procent van de kippen. Lukt dat al? Er is sprake van ‘afnemende meeropbrengst’. In het begin van onze selectieproef hadden we 30% sterfte door uitval. In de vierde generatie in Nederland was dit teruggelopen tot circa 15%. Naarmate de sterfte daalt, wordt verdere verbetering lastiger. Na de verhuizing van de proef naar Canada is de sterfte weer sterk toegenomen vanwege de andere huisvesting in Canada. Vervolgens zien we weer een duidelijke afname, omdat bij hogere sterfte het effect van fokkerij groter is.’ Zijn vreedzame kippen ook goede productiedieren? ‘We vinden een licht negatief verband tussen kannibalisme en eiproductie, de sociale kippen beginnen iets later met leggen. Dit onderzoek is lopend, dus harde getallen zijn nog niet voorhanden. Onze conclusie is: Met fokkerij kun je het kannibalisme duidelijk verminderen. Maar in 2018 is er zeker geen 100% fokkerij oplossing. Oplossingen vanuit andere richtingen, zoals de huisvesting, zijn minstens zo belangrijk op de korte termijn.’
Vreedzame kip of bloedbad in 2018?
Staatssecretaris Dijksma wil het snavelkappen bij pluimvee verbieden met ingang van 2018. Om verenpikken en bloedbaden in de kippenstallen te voorkomen, vertrouwt ze op Wagenings fokkerijonderzoek naar vreedzame kippen en betere huisvesting en bedrijfsmanagement die het kannibalisme verminderen. Hebben we op tijd resultaten?
