Foto’s Sven Menschel. Roel Dijksma tijdens een excursie naar de Sandrvlakte bij Wolfheze.
Docent hydrogeologie Roel Dijksma gaat verhuizen. Van een grote, lichte hoekkamer in Lumen naar ‘de kamer van de toiletjuffrouw’ – zoals hij het zelf zegt – in datzelfde gebouw. De gang naar zijn kamer staat vol met lege, gele verhuiskisten. Het interview met Resource is zijn laatste activiteit voordat hij zijn spullen gaat inpakken.
‘Ik coördineer de verhuizing voor onze leerstoelgroep en had mezelf dus ook een betere kamer kunnen geven. Maar ik voer zoveel gesprekken dat ik constant op zoek moest naar een andere plek, zodat ik mijn kamergenoot niet stoorde. Nu zit ik in mijn eentje, dat is beter voor iedereen. Ik heb de hoogleraar, aan wie ik de grote kamer aan de binnentuin heb gegeven, nog wel gemaild dat hij als gebaar zijn kamer aan mij zou kunnen geven, nu ik Teacher of the Year ben.’ Lachend: ‘Heb ik geen antwoord op gehad.’
Op 21 april won Dijksma de Teacher of the Year Award. Op dat moment was hij met zijn vrouw op vakantie in New York. ‘Vanwege het tijdsverschil ben ik om vijf uur opgestaan om via Skype bij de uitreiking te zijn. Toen ik hoorde dat ik had gewonnen, was ik apetrots – ik krijg er weer kippenvel van. Ik ben de stad ingegaan, ik zweefde gewoon.’ Hij wijst naar een tas in de hoek van de kamer. ‘Een Will limited edition. Die had ik eerder die week al in een winkel in Manhattan gezien. Ik mocht hem alleen kopen als ik zou winnen. Nu kan ik telkens als ik die tas pak, weer trots zijn.’
Verhalenverteller
Dijksma is een drukbezet man. De docent begeleidt 23 studenten, geeft 10 vakken in Wageningen – waarvan hij sommige ook nog coördineert – en geeft gastcolleges in Lille. ‘Ik doe dat met veel plezier, maar de tijd dat ik me kon verliezen in mijn werk en daardoor als laatste vertrok, ligt achter me. Dat vind ik op zich niet erg, het werk hoeft van mij niet strak in 40 uur per week te passen. Maar deze weken zijn echt uitzonderlijk: soms ben ik tot half drie ’s nachts verslagen aan het nakijken. Dat doe je niet meer voor de lol.’
Ondanks de drukte is het duidelijk dat Roel Dijksma zijn roeping als docent gevonden heeft. Zelfs zijn antwoorden in het interview groeien regelmatig uit tot mini-colleges. Over de wet van Darcy, neerslagverschillen op IJsland – waar hij elk jaar op excursie naartoe gaat met masterstudenten Bodem, water en atmosfeer –, of drinkwaterwinning uit basalt op Hawaii. ‘Vrienden van ons gaan elke zondag wandelen en af en toe lopen mijn vrouw en ik mee. Als ik iets opmerkelijks zie, zoals vormen van het landschap, of ze vragen mij wat, dan leg ik dat uit. Dat noemen zij “een Roeltje”: een klein, leuk feitje uit het veld. Hydrogeologie is zo’n mooi vakgebied, ik zou geen leuker vak voor mezelf weten dan dit. En ik vind het heerlijk om erover te vertellen.’
Dat is ook zijn kracht, blijkt uit het juryrapport van de Teacher of the Year Award. Studenten waarderen hem omdat hij een goede verhalenverteller is. ‘Ik vind niks leuker dan mensen dingen leren en verhalen vertellen. Ik vind het alleen maar leuk om iets wat de student niet snapt, nog een keer uit te leggen. Daarvoor mogen ze mij elk moment mailen of Whatsappen.’ Het geld dat hij heeft gewonnen, 2500 euro, wil hij daarom gebruiken voor lunchlezingen met andere verhalenvertellers. ‘Ik weet dat daar behoefte aan is. Ooit gaf ik voor Pyrus, de studievereniging van Bodem, water en atmosfeer, een lunchlezing en het was zó druk dat ik zelf de zaal niet meer in kwam.’
Authentiek
Dijksma’s voorbeeld is oud-hoogleraar geologie en mineralogie Salomon Kroonenberg. ‘Hij had een hele beeldende manier van vertellen. Zijn colleges bestonden voor een groot deel uit dia’s, en dan reisde je de hele wereld over en vertelde hij hoe dat hele zaakje in elkaar stak, geologisch gezien. Dat vergeet je nooit meer.’ Toch probeert de docent beslist niet om Kroonenbergs stijl te kopiëren. ‘Als docent moet je jezelf blijven, authentiek. Studenten hebben het meteen door als jouw onderwijs een trucje is. Wat ik doe, is gewoon makkelijk praten. Ik zie wanneer het inzakt en reageer daarop, niet door te gaan foeteren, maar door iets verrassends te doen of te vertellen.’
Ik zou geen leuker vak voor mezelf weten dan hydrogeologie
Een andere eigenschap waar Dijksma om geroemd wordt, is zijn benaderbaarheid. ‘Ik ben oprecht geïnteresseerd in de student als persoon. En studenten ervaren ook een lage drempel om met mij te praten. Als ik op excursie ben en we lopen van plek A naar plek B, ben ik altijd met studenten in gesprek en niet alleen om iets uit te leggen; het gaat vaak over de student zelf. Ik zie hen ook echt als mijn studenten, ik voel me verantwoordelijk voor ze.’
Klik
Hoewel Dijksma’s naam al jaren op de longlist van de Teacher of the Year Award staat, schopte hij het dit jaar voor het eerst tot de shortlist van vijf genomineerden. ‘Ik vind eigenlijk dat die nummers zes tot zestien meer waardering verdienen dan ze krijgen, want vaak zijn het recidivisten.’ Dat hij de prijs nu heeft gewonnen, vindt hij ‘prachtig’. Maar, het is niet waar het hem om gaat als hij lesgeeft. ‘Waar ik het voor doe, is de klik die je ziet in zo’n zaal, in zo’n groep, in het veld. Dat het gaat leven bij studenten en dat ze er lol in hebben. De feedback van de studenten die je krijgt over wat ze leren in hun opleiding en dat je daar een niet onaanzienlijke bijdrage aan hebt geleverd, dat is werkelijk waar het om gaat.’ Hij is even stil. ‘Wauw, wat een mooie, stichtelijke woorden. Sodemieters, dat komt er zomaar ineens uit. Maar het is wel zo.’