Volgens de Europese normen mogen de Nederlandse boeren 170 kilo stikstof per hectare bemesten. Maar daar is een uitbreiding op mogelijk naar een stikstofgift van 230 of 250 kilo per hectare als de landbouw aan bepaalde Europese voorwaarden voldoet. Dit heet derogatie. De derogatieregeling die de EU met het ministerie van EZ heeft afgesproken, loopt tot en met 2017. Een van de voorwaarden van de EU is dat de Nederlandse landbouw jaarlijks niet meer dan 172,9 miljoen kilo fosfaat ‘produceert’ in de vorm van mest. Afgelopen jaar werd dat fosfaatplafond echter overschreden met 3,4 miljoen kilo. Daardoor is de kans groot dat de EU Nederland vanaf 2018 geen derogatie meer verleent.
Het LEI rekende de gevolgen uit. Als de boeren 60 tot 80 kilo stikstof minder per hectare mogen uitrijden, groeit het overschot op de Nederlandse mestmarkt fors en moet 75 procent meer mest worden verwerkt. Daardoor stijgen de mestafzetkosten met 116 miljoen euro per jaar, aldus het LEI. Om de mestproductie in evenwicht te brengen met de Europese normen, is een krimp van 20 procent van de veestapel onvermijdelijk, stelt het onderzoeksinstituut in een rapport dat 17 maart werd gepubliceerd.
Staatssecretaris Van Dam wil zo’n scenario zonder derogatie vermijden en heeft daarom maatregelen genomen om de mestproductie in de komende jaren te verminderen. Na de varkens- en kippenboeren krijgen ook de melkveehouders mestrechten. Als die worden verhandeld, worden ze afgeroomd, zodat het overschot vermindert. Als dat onvoldoende is, volgt een generieke korting voor de boeren. Om de mestproductie onder het fosfaatplafond te krijgen, moet naar schatting 6 procent van de veestapel verdwijnen, bleek uit eerder onderzoek. Maar dat percentage gaat ervan uit dat Brussel derogatie blijft verlenen aan Nederland. Mocht dat niet zo zijn, dan moeten er drie keer zoveel koeien, varkens en kippen weg om aan de milieuregels te voldoen.
Fosfaatplafond voor melkvee
‘Steek 30 miljoen in mestverwerking’