© Wageningen University & ResearchDat is de ontnuchterende conclusie die Wageningse onderzoekers en het CBS rapporteren in het eerste Natuurlijk Kapitaalrekening van ons land. In het (nu nog experimentele) rapport wordt de balans opgemaakt van alle bekende koolstofvoorraden en –stromen in ons land. Het rapport is gemaakt in opdracht van Economische Zaken, Infrastructuur en Milieu als onderdeel van het project Ecosysteemrekeningen in Nederland.
Kolencentrale
Koolstofbalansen worden wel vaker gemaakt. Nieuw aan de Natuurlijk Kapitaalrekening is volgens hoogleraar Lars Hein (Ecosystem Services and Environmental Change) dat voor het eerst de omgang van koolstof in de economie en de natuur zijn samengevoegd in één overzicht. Dat levertverhelderende vergelijkingen op. Een grote kolencentrale bijvoorbeeld stoot evenveel CO2 uit als de totale uitstoot van de veengebieden in ons land.
Een hectare veenweidegebied stoot gemiddeld evenveel CO2 uit als drie huishoudens
Lars Hein
Koppeling van de data aan ecosystemen leverde daarnaast gedetailleerde kaarten op over de plekken waar in ons land uitstoot en opslag van CO2 plaatsvindt. Dat ruimtelijke aspect is volgens Hein met name interessant voor beleidsmakers. Tot op perceelsniveau is te zien of een stukje grond een bron of een put van koolstof is. Het maakt de gevolgen van klimaatverandering tastbaar. Hein: ‘Een hectare veenweidegebied bijvoorbeeld stoot gemiddeld evenveel CO2 uit als drie huishoudens.’
Boosdoener
De diepst ontwaterde veengebieden stoten volgens Hein zelfs evenveel CO2 uit als acht huishoudens. Veenweidegebieden zijn wat de ecosystemen betreft de grote boosdoeners als het om emissie van CO2 gaat. Bossen en andere landschappen in ons land leggen koolstof vast. Maar de uitstoot door veenweidegebieden doet die opslag ruimschoots teniet. De uitstoot door veenweidegebieden is liefst twee keer zo groot als de opslag in alle andere ecosystemen samen.
Koolstofopslag in bovengrondse biomassa. Bron: Natuurlijk Kapitaalrekening, WUR/CBS rapport
Vooral de veenweidegebieden in Friesland en Drenthe zijn verantwoordelijk voor die uitstoot. Door de lage grondwaterstand oxideert het veen aan de lucht. Bij die ‘verbranding’ komt veel CO2 vrij. Overigens is dat maar een fractie (minder dan 4 procent) van de totale uitstoot van ons land inde atmosfeer. Die uitstoot bedraagt 195 megaton CO2. Bossen leggen maar 2 procent van de nationale uitstoot vast.
Opslag in bodem
Om volledig klimaatneutraal te zijn, moet er volgens Hein dus nog veel gebeuren. ‘En alleen met het aanplanten van meer bos gaan we dat niet redden.’ Hein is voorstander van het kabinetsvoornemen om CO2 te gaan opslaan in de bodem. ‘Maar dan niet op het land, maar op zee. ‘De techniek daarvoor is bij oliemaatschappijen al lang bekend. Oliebedrijven doen al heel lang aan de injectie van CO2 in gas- en olievelden om de productie te verlengen. Nieuw is wel dat dit dan voor de lange termijn moet, voor periodes van meer dan 100 jaar.’
Alleen met het aanplanten van meer bos gaan we het niet redden
Lars Hein
Maar de echte sleutel voor het klimaatprobleem ligt volgens Hein bij de aanpak van de veengebieden elders in de wereld. ‘In Indonesië bijvoorbeeld, ligt ruim 15 miljoen hectare veen, waarvan de helft al is gedraineerd en dus degradeert. Als we onder de 2 graden Celsius temperatuurstijging willen blijven, moeten we dáár wat aan doen, door veen te vernatten en veenbos terug te planten. Het is ook relatief goedkoop om dat daar te doen: het kost maar een tiende van wat hier bosaanplant kost.’
Het veen in Zuidoost-Azië draagt volgens Hein voor 5-6 procent bij aan de wereldproductie van CO2. ‘Daar zitten op wereldniveau de plekken waar we echt mee aan de slag moeten. De emissie van het veen in Indonesië bijvoorbeeld is bijna honderd keer zo groot als die in ons land. Maar natuurlijk moeten we daarnaast ook aan de uitstoot van onze eigen veengebieden gaan werken.’