‘Voor vlees met extra duurzaamheidseisen heb je iemand in de keten nodig die daar belang bij heeft’, zegt Robert Hoste, econoom varkensproductie bij het LEI. ‘Dat zijn vooral de supermarkten. Die hebben dit enkele jaren geleden afgesproken. NGO’s als Wakker Dier oefenen druk uit op de supermarkten.’
Doen de supermarkten niets?
‘Marktleider Albert Heijn neemt al Beter Leven-vlees af van VION. Dat is varkensvlees met extra welzijnseisen maar feitelijk zonder milieueisen. De leveranciers kunnen het Beter Leven-vlees vrij makkelijk upgraden naar het Varken van Morgen, maar blijkbaar is de meerprijs de bottleneck. Ook andere supermarkten zijn er mee bezig. Het is meer de vraag of iedereen tevreden is met de vergoeding voor de extra’s.’
Waarom wordt de meerprijs niet centraal geregeld?
‘Omdat dat niet mag, dat heet kartelvorming. Het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel, de branche-organisatie van de supers, heeft met actiegroepen, slachterijen en LTO onderhandeld over het Varken van Morgen, maar mag geen prijsafspraken maken – dat moeten de afzonderlijke supermarkten doen met hun leveranciers. Knelpunt is dat duurzaam vlees nog niet gretig aftrek vindt in de supermarkten. Niemand lijkt als eerste dat duurdere vlees te willen verkopen, want dan raak je misschien klanten kwijt. Vlees is en blijft een klantentrekker voor de supermarkten.’
Kan het ook anders?
‘In Duitsland loopt een vergelijkbaar initiatief om duurzame veehouderij te belonen via het vlees. Maar daar hebben de supermarkten miljoenen euro’s in een fonds gestort. Veehouders die aan de eisen voldoen, krijgen een bepaalde meerprijs per aan de slachterij geleverd dier. Een onafhankelijk bureau beoordeelt dat en betaalt de vergoedingen uit. Het probleem is: dat Tierwohl vlees is onherkenbaar in de schappen, het heeft geen logo. Daar willen de Nederlandse supermarkten niet aan.’
Is het dan mislukt?
‘Dat denk ik niet, ik verwacht dat actiegroepen als Wakker Dier en Varkens in Nood zware druk blijven uitoefenen op de supermarkten en dat die de komende maanden, om verdere imagoschade te voorkomen, een hogere prijs gaan afspreken met hun leveranciers. Het zou me niet verbazen als het ‘Varken van Morgen’ over een half jaar wel geregeld is, zodat het vlees eind 2015 in de supermarkten ligt.’