Wetenschap
Plant

Vanille-teelt in de Nederlandse kas

Onderzoeker Filip van Noort van WUR Glastuinbouw teelt al ruim vier jaar vanille-orchideeën in Bleiswijk. Volgend jaar moet duidelijk worden of de teelt van de natuurlijke smaakstof lonend is in Nederland.
Albert Sikkema

Vanillestokjes zijn razend duur. Dat komt omdat de teelt van de orchideesoorten die vanille produceren, complex is. Bovendien komt de natuurlijke vanille voor 80 procent van één plek; het Afrikaanse eiland Madagaskar. Maar door klimaatproblemen en watertekorten loopt de productie daar terug. Andere Afrikaanse landen proberen daarom ook de vanilleteelt op te zetten. Gewasspecialist Filip van Noort kreeg vierenhalf jaar geleden stekken van de vanille-orchidee uit Oeganda en ging ze opkweken in een onderzoekkas van de WUR in Bleiswijk.

Neder-vanille

Het wordt al neder-vanille genoemd, het nieuwe goud voor de Nederlandse glastuinders. Want een vanillestokje van twee gram kost al zo’n drie euro in de supermarkt. Maar Van Noort tempert de verwachtingen. ‘De orchidee is een klimplant, een soort liaan, je waant je in het oerwoud in de kas. De groei is niet lastig, maar de bloei wel. Je moet de orchidee handmatig bestuiven. Dan pas ontstaan peulen aan de plant. En die peulen moet je daarna bewerken, zodat je vanille krijgt. De vanilleteelt vraagt veel kennis en arbeid.’

Van Noort doet onderzoek naar de vanilleteelt met enkele tuinders. Hij heeft zelf een kas met 100 vierkante meter vanilleplanten. Tomatenteler Jan Van Marrewijk, die deze week veel in het nieuws was, zelfs 600 vierkante meter. Ze werken samen in een onderzoekconsortium , waarin ook een orchideeëndeskundige van Naturalis, de Leidse hortus en een specerijenhandelaar zitten. De deelnemende tuinders, Rabobank, Stichting Beheer Loswal de Bonnen en het ministerie van EZ investeren in het onderzoek.

Oogst

Voor het derde jaar wordt in Bleiswijk vanille van Nederlandse bodem geoogst, maar niet van alle planten. ‘Volgend jaar mei weten we hoeveel peulen we krijgen in de verschillende teeltsystemen en of we de teelt succesvol kunnen opschalen.’ De eerste drie teeltjaren zijn verliesgevend. Het businessplan moet uitwijzen of telers die investeringsjaren en de vele handarbeid bij het bestuiven van de orchideeën kunnen terugverdienen met de verkoop van vanille.

‘Ik ken ondernemers die het eerder hebben geprobeerd’, zegt Van Noort. ‘Die kregen de orchidee niet in bloei of kregen de business niet lonend. Daarom betrekken wij de gehele afzetketen bij het project.’ Pluspunt is dat de vraag naar natuurlijke vanille groot is. Nu is 90 procent van de vanille die we eten nagemaakt met behulp van een chemisch proces. De consument wil liever natuurlijke ingrediënten, verklaart de onderzoeker.

Uitproberen

Wageningen Plant Research heeft twee jaar geïnvesteerd in de vanilleteelt. ‘Ik heb twee jaar dingen zitten uitproberen met de orchidee in een hoek van de kas. Toen ik de plant in bloei kreeg, kon ik een onderzoekvoorstel schrijven. Want om onderzoeksgeld te kunnen vragen, moet je wat kunnen laten zien.’

Leave a Reply


Je moet inloggen om een comment te plaatsen.