Foto: shutterstock
| "Climate Signs" | Klimaatverandering is niet iets van de toekomst, het is al in volle gang en de effecten zijn ook nu al zichtbaar. In de serie “Climate Signs” bekijkt Resource deze zomer hoe klimaatverandering het dagelijks leven op de wereld beïnvloedt en hoe WUR-onderzoekers betrokken zijn bij dit onderwerp |
|---|
De eerste keer dat het Mediterraan draaigatje werd gesignaleerd, werd gehoopt dat die de winter niet kon overleven. Dat gebeurde dus wel.
Bastiaan Meerburg, Expert dierplagen bij Wageningen Livestock Research en directeur van het Kennis- en Adviescentrum Dierplagen (KAD)
In hoeverre is die toename te wijden aan klimaatverandering?
‘Dat is moeilijk te zeggen omdat klimaatverandering een proces is dat zich over een langere periode uitstrekt en dit meer incidenten zijn. Wat je wel ziet is dat bepaalde exoten zich beter kunnen handhaven door de langere zomers en zachtere winters. Neem het mediterraan draaigatje, een exotische mier die recentelijk werd aangetroffen op de Churchillweg in Wageningen. De eerst keer dat die werd gesignaleerd, werd gehoopt dat die de winter niet zou overleven. Dat gebeurde dus wel.’ Maar die beestjes komen niet vanzelf toch?‘Klopt, een andere belangrijke factor is dat er ontzettend veel wordt gereisd en goederen over de hele wereld worden getransporteerd. Denk aan de Lucky Bamboo-plantjes die en aantal jaren geleden populair waren en waarin stekjes tijgermuggen zaten. En de bedwants, geen exoot overigens, heeft geprofiteerd van de opkomst van Airbnb. Bedwantsen kunnen in principe overal voorkomen, ook in vijfsterrenhotels. Maar het is belangrijk dat er snel en accuraat op gereageerd wordt, anders kan de wants zich makkelijk verspreiden. Dat accuraat reageren gaat bij Airbnb niet altijd even goed.’
Is het een probleem?
‘Doordat klimaatzones verschuiven zie je dat allerlei inheemse dieren, denk aan vogels maar ook aan eikenprocessierupsen, verder opschuiven naar het noorden. Dat wordt niet direct als een probleem gezien, omdat het ecosysteem een nieuw evenwicht zal vinden. Aan de andere kant zien we ook dieren verschijnen die van hele andere regio’s en continenten afkomstig zijn. Die zijn wel schadelijk voor het Nederlands ecosysteem en de biodiversiteit, omdat het systeem er niet op is ingesteld, en hun natuurlijke vijanden bijvoorbeeld afwezig zijn.’
Zoals?
‘De Aziatische hoornaar. Die is erg agressief en valt ook honingbijen aan, in tegenstelling tot de Europese hoornaar die met name vliegen en muggen eet. En in Brabant zijn er sloten waar de Amerikaanse rivierkreeftjes alle waterplanten kapot hebben geknipt, waardoor het zuurstofgehalte in het water dusdanig is gedaald dat vissen massaal sterven. Naast dat ze het lokale ecosysteem verstoren, brengen exoten risico’s voor de volksgezondheid met zich mee. Zo kunnen tijgermuggen het knokkelkoortsvirus verspreiden. Tot nu toe schat het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu dat risico gelukkig laag in omdat de muggen niet besmet waren. Maar als de muggenlarven bij binnenkomst in ons land al het virus bij zich hadden, was dat een ander verhaal. Tot nu toe wordt de meeste gezondheidsschade nog altijd aangericht door een inheemse soort: de teek.’
Op dit moment zijn de gemeentes zelf verantwoordelijk voor de aanpak van plaagdieren, maar niet iedere gemeente heeft dat even hoog op de prioriteitenlijst.
Wat kunnen we tegen invasieve soorten doen?
‘Bestrijding beperkt zich nu tot losse incidenten. Daarnaast zien we dat vanuit milieu- en veiligheidsoverweging het gebruik van bestrijdingsmiddelen (biociden) door particulieren wordt ingeperkt. Daarom is het extra belangrijk plagen vroeg te signaleren. Dan hoef je minder dieren te doden, wat vanuit ethisch oogpunt beter is, en daarnaast is het ook gemakkelijker. Want op het moment dat een kolonie draaigatjes 120 meter lang is, begin je niet zo veel meer met een spuitbusje.’
Hoe is het nu geregeld met bestrijding?
‘Op dit moment zijn de gemeentes zelf verantwoordelijk voor de aanpak van plaagdieren, maar niet elke gemeente heeft dat even hoog op de prioriteitenlijst. Het zou goed zijn als dit meer vanuit de rijksoverheid gefaciliteerd wordt en er meer landelijke coördinatie komt. Bijvoorbeeld door programma’s aan te bieden waar een gemeente aan deel kan nemen.’
Lees ook:
Soepschildpad maakt de weg vrij voor exotisch Rode-Zeegras
Exotische penseelkrab verovert Zeeland
CSI in de polder