Wetenschap - 30 november 2006

Tannine geheime wapen kauriboom

Kauribomen domineren in Nieuw-Zeeland delen van bossen. Dat komt doordat de strooisellaag onder deze coniferen nutriënten vasthoudt, waardoor de bodem minder geschikt is voor concurrerende loofbomen. Hoe meer tannine er in de naalden zit, hoe beter ze stikstof vasthouden. Dat ontdekte promovendus ir. Eric Verkaik.

Verkaik geeft hiermee een verklaring voor de dominantie van de kauribomen. De coniferen, die wel dertig meter hoog en zevenhonderd jaar oud kunnen worden, vestigen zich op open plekken die ontstaan na een brand of storm. Daar groeien ze onder theebomen. Langzaam worden ze groter dan die theebomen, waarna die weer verdwijnen.
Onder de kauribomen groeit nauwelijks meer dan grassen en kaurizaailingen. Daardoor ontstaat in bossen een mozaïek van plekken met kauribomen en plekken met andere bomen. Dat er niets anders groeit, komt deels door de tannine in de naalden. Tannine blijkt in de naald stikstof aan eiwit te binden. Hierdoor komt er minder stikstof beschikbaar voor de bodem. Dankzij de ophoping van nutriënten in de strooisellaag blijft de bodem arm. Daarnaast is het onder de coniferen licht. Dit milieu vinden kaurizaailingen prettig, maar loofboomzaailingen niet.
Verkaik vermoedt verder dat bij kauribomen natuurlijke selectie optreedt ten gunste van bomen met een hoog tanninegehalte.

Ir. Eric Verkaik promoveert op 6 december bij prof. Frank Berendse, hoogleraar Natuurbeheer en plantenecologie.