Een paar cijfers: in de Verenigde Staten is de gezamenlijke studieschuld dit jaar de grens van duizend miljard dollar (!) gepasseerd. Ter vergelijking: dat is meer dan de totale creditcardschuld van alle Amerikanen. De gemiddelde studieschuld van een afgestudeerde bachelor-student is 28.700 dollar. Voor deze groep wordt het steeds moeilijker om een baan te vinden op academisch niveau: op dit moment lukt dat minder dan de helft van de afgestudeerden onder de 25 jaar. De rest is werkloos of verdient de kost als waitress, desk clerk of met ander laagopgeleid werk. Eén op de zes Amerikanen met een studieschuld loopt dan ook achter met de terugbetaling, tweederde daarvan zelfs meer dan negentig dagen, zo werd vorige week bekend. Dat is een nieuw record. Nederland De Amerikaanse situatie is natuurlijk extra interessant voor Nederland, dat met de afschaffing van de basisbeurs aan de vooravond staat van een forse verhoging van de studieschuldenlast. De huidige gemiddelde studieschuld, nu nog zo’n 15.000 euro, zal daardoor volgens de LSVb verdubbelen, en mogelijk boven het Amerikaanse gemiddelde uitkomen. Bovendien dreigt in Nederland een vergelijkbare diploma-inflatie als in de VS: de afgelopen vijf jaar is het aantal instromers in het hoger onderwijs met vele tientallen procenten gestegen, terwijl de economie vrijwel stabiel bleef. De kans dat afgestudeerden een baan op hun niveau vinden, wordt daarmee kleiner, een trend die nu al bevestigd wordt door een onderzoek onder Wageningse afgestudeerden. Toch zijn er ook verschillen. Het Nederlandse leenstelsel is ‘sociaal’, wat betekent dat je maandelijkse aflossingsbedrag afhangt van de hoogte van je salaris. Wie veel verdient, betaalt veel terug. In de V.S. geldt een strikter terugbetalingsregime. Bovendien wordt in Nederland straks na twintig jaar de eventueel resterende schuld kwijtgescholden, in de VS komt 15 procent van de schuld voor rekening van vijftigplussers.
Rente
De Verenigde Staten laten ook zien dat de belofte van een lage rente weinig waard is wanneer een economische crisis toeslaat. In het voorjaar ontstond grote onrust in de VS vanwege een plan om de rente op studieschulden, nu nog 3,4 procent, te verhogen naar 6,8 procent. President Obama verzette zich echter tegen die verdubbeling en wist een jaar uitstel te bedingen. Zo werd het de inzet van de verkiezingsstrijd tussen Romney (voor verhoging) en Obama (tegen verhoging). Met Obama weer in het Witte Huis wordt verwacht dat de verhoging de komende vier jaar van de baan is.