©WJ Strietman Dat zegt Wouter Jan Strietman (Wageningen Economic Research), die net terug is van een expeditie naar Spitsbergen en het eiland Jan Mayen. Samen met Eelco Leemans (Clean Arctic Alliance) onderzocht hij daar de herkomst van het vele plastic op de kust. Daartoe reisden ze mee op een toeristenschip van de Oceanwide Expeditions. In totaal onderwierpen de onderzoekers zeven verschillende stranden, telkens een afstand van 100, aan een minutieus onderzoek.
Knoppen
Het afval op die stranden werd geïnventariseerd en geanalyseerd. Vooral die analyse is nieuw. Doel daarvan is de bron van het afval te lokaliseren, legt Strietman uit. ‘Het is belangrijk om te weten aan welke knoppen je moet draaien als je de hoeveelheid plastic afval in dit gebied wilt verminderen. Dus als je visnetten vindt, wil je precies weten van welke visserij die afkomstig zijn. We banen hiermee dus in feite de weg voor een strategie, samen met regionale en internationale belanghebbenden.’
Volgens Strietman zijn er grofweg vier stromen afval te onderscheiden. ‘Je hebt de Golfstroom uit het zuiden (Noord-Amerika en Europa), de zeestroom uit het noorden (Siberië)
en de visserij in de omringende wateren. En de meest verrassende bron is het pakijs. Veel plastic ligt vastgevroren in ijs. Op plekken waar dat ijs smelt, komt het plastic vrij.’
Op de zeven stranden analyseerden Strietman en Leemans bijna 2000 stuks plastic, uiteenlopend van boeien en netten tot huishoudelijk afval en zelfs het stuurwiel van een speedboot. Op het afgelegen Jan Mayen, een eiland ter grootte van Terschelling midden op de oceaan tussen IJsland en Groenland, werden op 100 meter strand 575 stukken afval aangetroffen. Ter vergelijking: een afgelegen Nederlands stuk strand telt gemiddeld 395 stuks afval. Bij Jan Mayen komen volgens Strietman zeestromingen uit het noorden en zuiden samen. ‘Je vindt dus afval dat overal vandaan komt.’
Bigbags
‘Een voorbeeld van wat we aantroffen’, vervolgt Strietman, ‘was een plastic onderdeel dat in Zuid-Europa wordt gebruikt bij de oesterkweek. Dat is dus van meer dan 3000 km aan komen drijven.’ De rommel op Spitsbergen is overigens nog groter. ‘Op de stranden die wij hebben onderzocht, schijnt het zelfs nog mee te vallen. Bij een Clean-up op Spitsbergen werd onlangs op een stuk van 500 meter strand 15 kuub afval gehaald. Dat zijn 15 bigbags vol.’ Lang niet van al het plastic dat Strietman en Leeman aantroffen, kon overigens de herkomst worden achterhaald. Strietman: ‘20-50 procent van de stukjes is zo verweerd dat de herkomst niet meer is vast te stellen.’
Tijdens hun reis en daarna delen Strietman en Leemans hun ervaringen in een blog; deze is te lezen op http://weblog.wur.nl/kustzee.