Microbioloog John van der Oost ontving op 12 september de Spinozapremie van 2,5 miljoen euro en het bijbehorende beeldje van de zeventiende-eeuwse wetenschapper Baruch Spinoza. © NWO, Bram Saeys
Van der Oost ontving op 12 september de Spinozaprijs van onderzoeksfinancier NWO voor zijn onderzoek aan CRISPR-Cas, een bacterieel antivirussysteem waarmee je het genoom van planten en mensen kunt aanpassen.
De premie, de hoogste onderscheiding in de Nederlandse wetenschap, stelt hem in staat om zijn onderzoek te verbreden. ‘Er zijn nog verschillende CRISPR-varianten in bacteriën waarvan weinig bekend is. Die willen we verder onderzoeken.’ Verder wil hij meer onderzoek doen aan het zogenaamde Argonaut-eiwit, dat wellicht een alternatief is voor CRISPR-Cas bij het modificeren van het DNA van micro-organismen, planten en dieren.
Synthetische cel
Van der Oost wil het geld ook deels steken in het bouwen van een synthetische cel. ‘Ik zit in een groot consortium dat 18 miljoen euro krijgt van het Zwaartekracht-programma van NWO, om een synthetische cel te ontwikkelen. Dat is een heleboel geld, maar het is niet genoeg.’ De bouw van een levende cel gaat alleen lukken, denkt Van der Oost, ‘als we gebruik gaan maken van de evolutieprincipes om tot een werkbaar systeem te komen’.Tot slot wil Van der Oost de discussie over genetische gemodificeerde organismen (gmo’s) nieuw leven inblazen. ‘Terrorisme-expert Beatrice de Graaf, die dit jaar van NWO een Stevinpremie kreeg, heeft een module ontwikkeld waarmee docenten op middelbare scholen kunnen inspelen op de actualiteit. Het idee is dat we nu samen een module gaan ontwikkelen voor de gmo-discussie op scholen.’
Genetische modificatie is de bron van natuurlijke variatie. In die zin zijn we allemaal gmo’s
Van der Oost wil daarbij vooral feiten op tafel leggen. ‘Het leven op aarde ontwikkelt zich via celdeling en verdubbeling van DNA. Bij die verdubbeling worden kopieerfoutjes gemaakt en worden stukjes DNA uitgewisseld. Zodoende komen genetische modificaties dus heel vaak voor in de natuur. Het is de bron van natuurlijke variatie. In die zin zijn we allemaal gmo’s.’